Category: Greinar og viðtöl

1989 – 9ndi nóvember – fall Berlínarmúrsins. Það er fjórðungur úr öld síðan. Samt finnst mér einhvern veginn, eins og þetta hafi allt gerst í gær. Ég man, að ég kom þarna með manninum mínum nokkrum vikum síðar. Það var eins og fólk væri ekki enn farið að trúa sínum eigin augum – jú, jú það sá brotin úr múrnum, allt á tjá og tundri, greið leið – en samt. Rykmökkurinn hékk í loftinu, tötralegt fólkið stóð í hópum, talaði saman í hálfum hljóðum og starði á vegsummerkin. Kannski var þetta allt draumur, sem átti eftir að snúast upp í martröð. Við hittum að máli jafnaðarmenn úr gömlu Vestur-Berlín, og þeir spáðu í framtíðina út frá orðum Willys Brandt: „Nú grær það saman, sem sprottið er af sömu rót“.

Hvað það er annars skrítið að búa í svona litlu þorpi – það er að segja, að vera í svona mikilli nálægð við íbúana. Næstum eins og að búa í blokk. Að vísu hef ég aldrei búið í blokk, en ég bjó á Ísafirði í nokkur ár. Það er líka þorp, en samt enginn þorpsblær eins og hér. Byggðin breiðir úr sér þvert yfir Eyrina og það er langt á milli húsa. Á vetrardögum grúfir dimm þoka yfir bænum, og maður er aleinn í heiminum.

Í annarri viku októbermánaðar er haldið upp á dag Rosario, hinnar hreinu meyjar, hér í Salobrena. Þá ganga bestu synirnir um götur þorpsins með líkneski á herðum og krossa sig í bak og fyrir. Það er sagt, að mannúðin eigi uppruna sinn í kristinni kenningu. Og hvað sagði ekki fjallræðumaðurinn: “Það sem þér viljið, að aðrir menn gjöri yður, það skulið þér og þeim gjöra”. Flóknara er það nú eiginlega ekki.

Snæfríður heitin, dóttir mín, lektor við Háskólann á Bifröst, var vinur og aðdáandi Jóhönnu geitabónda á Háafelli í Hvítársíðu og brautryðjandastarfs hennar. Minnug þeirrar vináttu set ég eftirfarandi orð á blað.

We are on our way to a flamenco feast at La Traviesa restaurant. The restaurant sits high upon a cliff in the Casco Antiguo of Salobrena, with a panoramic view across the Costa Tropical. The bar and the kitchen are actually inside a cave, while the guests sit outside, enjoying the spectacular vista. The sun is disappearing behind the mountains. Soon it will be dark. The candles are lit, casting flickering shadows over the romantic surroundings, as the guests wait for the artists to arrive.

Móðir jörð skartar sínu fegursta hér um þessar mundir. Kletturinn okkar er umvafinn gróðri í öllum regnbogans litum, gulum, rauðum, grænum og bláum – en aðallega þó fjólubláum. Blómin brjóta sér leið upp úr djúpum sprungum í átt til sólar. Þau klifra upp hvítkalkaða húsveggi og gefa lífinu lit og angan. Jafnvel kaktusar hafa tekið gleði sína og blómstra eins og öll hin. Sólin er komin vestur fyrir klettinn, eldrauð og bústin, og ætlar að fara að leggja sig. Og þegar hún er horfin í hafið, og myrkrið skollið á, hefst flamencohátíð í þorpinu okkar. Við erum á leiðinni.

Þetta er ævintýri líkast. Allt í einu erum við komin til Tartu, sem er háskólabærinn í Eistlandi, rétt undir landamærum Rússlands. Hægt að skreppa í stutta rútuferð, hvort sem er til Pétursborgar eða Kyiv.

Síðasta kveðja dóttur minnar, Snæfríðar, skrifuð á fjörlegt kort frá Barnaheill um jólin, hljóðaði svona: “Beautiful people are sometimes good – good people are always beautiful. MUNIÐ ÞAÐ BARA” –

Hún var að stappa í okkur stálinu. Kannski sá hún inn í framtíðina – sá fyrir óorðna hluti. Mikið sakna ég hennar.

Ég ætlaði ekkert að gera neitt veður út af afmæli mínu þetta ár – frekar en öll hin. En þegar DV sendi mér póst til Salobrenu og bað mig að uppfæra CV-ið mitt, gerði ég það og sendi til baka. Þá spurðu þeir, hvort ég mundi velja svara átta spurningum í tilefni dagsins, sem ég féllst á að gera. Þær fylgja hér með.

Í hvert sinn, sem ég nálgast borgina Granada, kemur upp í huga mér mynd af skáldinu og hugsjónamanninum Federico Garcia Lorca, sem er eitt mest lesna skáld allra tíma. Samt var hann aðeins þrjátíu og átta ára, þegar hann féll fyrir hendi böðla einræðisherra Spánar – Franciscos Franco. Það var árið 1936 í upphafi Borgarastríðsins.