DÝRSLEGT EÐA ÓMENNSKT? REFURINN

Eftir Dawn King í þýðingu Jóns Atla Jónassonar

Leikstjórn: Vignir Þór Valþórsson
Leikmynd og búningar: Systa Björnsdóttir
Lýsing: Garðar Borgþórsson/Björn Bergsteinn Guðmundsson
Tónlist: Frank Hall
Hljóðmynd: Baldvin Þór Magnússon
Leikgervi: Margrét Benediktsdóttir
Aðstoðarleikstjóri: Pétur Ármannsson

“Við vildum gleðja fólkið meira!” Þessi orð Eiðs Smára eftir jafnteflisleik Íslendinga við Króata á föstudagskvöldið komu mér í hug, þegar ég stóð upp að lokinni sýningu í Borgarleikhúsinu kvöldið eftir. Ég veit ekki alveg af hverju, en í báðum tilvikum var um ungt og hæfileikaríkt fólk að ræða, fólk,sem lifir og hrærist í sinni veröld, hvort sem það er listum eða íþróttum, og á þann draum heitastan að gleðja – gefa, miðla. Það er í rauninni ekki svo langt þarna á milli. Báðir hópar þurfa að leggja allt í sölurnar til að ná settu marki, temja sér aga, bæði til sálar og líkama. Bæði íþróttamennirnir á Laugardalsvellinum og listafólkið í Borgarleikhúsinu stóðu sig frábærlega. Allir voru glaðir og fögnuðu ákaft í lokin. En samt var eitthvað, sem vantaði upp á. Það vantaði mörkin á föstudagskvöldið. En hvað vantaði á laugardagskvöldið? Ég er ekki alveg með það á hreinu – kannski bara af því að mér var hálfgerður beygur í brjósti, þegar ég hélt aftur út í náttmyrkrið að sýningu lokinni. Hrollurinn sat eftir, án þess að ég áttaði mig á því samstundis, hvað var að. Fyrir hvað stóð refurinn?

Lesa meira

KARLMANNSLAUSAR KONUR! í Gamla bíói Hús Bernhörðu Alba

Leikrit um konur í bæjum Spánar
Höfundur: Federico Garcia Lorca

Þýðandi: Jón Hallur Stefánsson
Leikstjóri: Kristín Jóhannesdóttir
Leikmynd: Brynja Björnsdóttir
Búningar: Þórunn María Jónsdóttir
Lýsing: Þórður Orri Pétursson
Kórstjórn: Margrét Jóhanna Pálmadóttir
Sviðshreyfingar: Lovísa Ósk Gunnarsdóttir
Hljóð: Ólafur Örn Thoroddsen
Lekgervi: Ásdís Bjarnþórsdóttir

Lorca – listaskáldið spænska – er undrabarn ljóðsins. Innsæi hans í mannlegt eðli er gegnumlýsandi. Ljóðmál hans er töfraveröld út af fyrir sig. Framan af stuttum ferli varð þetta innblásna ljóðskáld beinlínis til trafala fyrir leikritasmiðinn, Lorca. Hann var hrópaður niður á fyrstu sýningu, sem hann efndi til, kornungur, í Madrid. Og ef þeir hefðu myrt hann þrítugan, lægi hann sennilega enn, gleymdur og grafinn, í óþekktri fjöldagröf. En á seinasta áratug ævinnar fékk náðargáfan að blómstra – allt gekk upp. Hugmyndaauðgin var ótæmandi. Ljóðaperlurnar glitruðu eins og flugeldasýning á næturhimni. Sviðsverkin – þessi voldugu prósaljóð um mennska tilveru – gegnumlýstu tíðarandann.

Lesa meira

VEISLA MINNINGANNA í 40 ÁR. Afmælishátíð Íslenska dansflokksins í Borgarleikhúsinu

Sentimental, Again
Höfundur: Jo Strömgren
Tónlist Pjotr Leschenko
Ljósahönnun: Dusan Loki Markovic
Búningar: Elín Edda Árnadóttir

Tímar 2013
Danshöfundur: Helena Jónsdóttir
Samsetning tónlistar: Helena Jónsdóttir
Frumsamin tónlist: Biggi Hilmars
Búningahönnun: Helena Jónsdóttir

Ég skynjaði einhvers konar fortíðarþrá meðal spariklæddra gesta, sem hópuðust í leikhúsið til að halda upp á 40 ára afmæli Íslenska dansflokksins á föstudagskvöldið. Helena hafði lofað að tína sitt af hverju upp úr kistu minninganna og rekja sögu flokksins með kunnuglegum tónum, litum og efnum úr fortíðinni og skírskota til sögunnar í tjáningarforminu – og enn fremur til þrældómsins að baki tjáningunni.

Lesa meira

Kveðja

Síðasta kveðja dóttur minnar, Snæfríðar, skrifuð á fjörlegt kort frá Barnaheill um jólin, hljóðaði svona: “Beautiful people are sometimes good – good people are always beautiful. MUNIÐ ÞAÐ BARA” –

Hún var að stappa í okkur stálinu. Kannski sá hún inn í framtíðina – sá fyrir óorðna hluti. Mikið sakna ég hennar.

LÍFIÐ ER EINS OG HAFIÐ – ÞAÐ GEFUR OG ÞAÐ TEKUR

Ég ætlaði ekkert að gera neitt veður út af afmæli mínu þetta ár – frekar en öll hin. En þegar DV sendi mér póst til Salobrenu og bað mig að uppfæra CV-ið mitt, gerði ég það og sendi til baka. Þá spurðu þeir, hvort ég mundi velja svara átta spurningum í tilefni dagsins, sem ég féllst á að gera. Þær fylgja hér með.


Bryndís Schram í júlí 2013

Lesa meira

Sálarháski eða sölumennska?

Í hvert sinn, sem ég nálgast borgina Granada, kemur upp í huga mér mynd af skáldinu og hugsjónamanninum Federico Garcia Lorca, sem er eitt mest lesna skáld allra tíma. Samt var hann aðeins þrjátíu og átta ára, þegar hann féll fyrir hendi böðla einræðisherra Spánar – Franciscos Franco. Það var árið 1936 í upphafi Borgarastríðsins.

Garcia Lorca var fæddur í litlu þorpi – Fuente de Vaqueros – á sléttunni austan við borgina. Hin hvítu fjöll – Sierra Nevada – rísa í suðri, alhvít sumar sem vetur. Faðir hans var landeigandi, ræktaði rauðrófur og tóbak, en félagar hans voru synir og dætur bændanna, sem unnu á akrinum og áttu vart í sig né á. Það er engu líkara en að bernskuár skáldsins – kynni hans af tregafullum söngvum úr hversdagslegri tilveru hinna hrjáðu og smáðu – hafi markað þá braut, sem hann átti eftir að feta, þau fáu ár sem hann lifði. Það var hann, sem átti mestan þátt í því, ásamt með tónskáldinu Manuel de Falla, að vekja athygli heimsins á hinum vanræktu alþýðusöngvum Andalúsíu. Það sem einkennir þessa söngva (oft við gítarundirleik og dans) er berorð einlægni, óheftar tilfinningar og næstum dýrslegur kraftur – flamenco. Og heimurinn hreifst með.

Lesa meira

CASA BRYNDÍS

Húsið hangir utan í háum kletti. Það er eiginlega samgróið klettinum. Aðgengið er bratt. Okkur greinir á um, hvað þrepin eru mörg upp að Radio Salobrena handan götunnar eða upp að hervirki Hannibals (byggt 228 f.kr.), ögn fjær. Ég held það fari eftir hitastiginu, hversu mörg þrepin eru, þegar við þrömmum upp úr þorpinu í neðra. Þetta er sumsé ævafornt Máraþorp. Húsin eru öll nær undantekningarlaust hvítmáluð. Aðrir litir, sem þykja leyfilegir, eru ýmist svartur, á útihurðir og gluggagrindur, eða eirrauður (terracotta) á gluggakarma og stundum á hurðir, ef eigandinn vill skera sig úr.


Miguel gerir við þakið
Og nú stóð til að taka húsið í gegn hátt og lágt. Það var kominn tími til, fimm ár. Svo er líka stórafmæli framundan. Þá verður Casa Bryndís – en húsið heitir það – að tjalda sínu fegursta. Við vorum búin að bera upp aðföng, sem til þurfti: stóra dunka af hvítri útimálningu og aðra minni af innimálningu; svart á útihurðir, eirrautt á gluggakarma og svart lakk á járngrindur fyrir gluggum. Þó nokkur byrði að bera. En nú átti að gera þetta faglega, af virðingu fyrir aldagömlum spænskum hefðum. Þess vegna var kallað á Miguel.

Lesa meira

Af Möltu og Maltverjum

Eftir að ég birti myndina af mér og JB á Möltu fésbókarsíðunni, ætlaði ég alltaf að segja ykkur frá þessari heillandi eyju, segja frá sögu hennar og grimmilegum örlögum í aldanna rás. Ég ætlaði að segja ykkur frá því, hvernig landlausir yfirstéttargæjar víðsvegar úr Evrópu létu greipar sópa og gerðu eyjarskeggja að þrælahjörð. En lifðu sjálfir í vellystingum undir yfirskyni trúrækni fram á upplýsingaöldina.


Bryndís og Jón Baldvin á Möltu

Ég vissi ekki, að Malta væri svona pínulítil, einn stór klettur úr hafi, og eitthvað svipuð á stærð og Reykjanesið okkar heima – þar sem er varla rúm fyrir nokkur þúsund fyrirferðarmikla Suðurnesjabúa. Á Möltu búa yfir fjögur hundruð þúsund manns, svo þið getið ímyndað ykkur, hve þrengslin eru mikil – ég tala nú ekki um á sumrin, þegar tala íbúa margfaldast. Reyndar er eyjan eins og eitt stórt hótel, þar sem eyjarskeggjar keppast við að láta fara vel um gesti sína, sýna þeim virðingu og þjónustulund, alltaf brosandi og glaðir og virðast njóta þess í botn að þjóna og þrífa. Malta hét áður fyrr Melita, en það nafn er dregið af orðinu „miel“, sem þýðir hunang. Hunang er eins konar þjóðarréttur Maltverja, þeir borða það meira að segja með ostum – sem er reyndar hungangsgott.

Lesa meira

Ferðalög

Einn góður vinur minn skrifað mér um daginn og spurði, hvað ég væri að þvælast á sólarströndum Spánar, sem gerði mig bæði gamla fyrir aldur fram og og væri ekkert nema tímasóun. Hér kemur svarið, sem ég sendi honum seint og um síðir:

Þegar ég var yngri, vildi ég helst alltaf vera að ferðast, búa í ferðatöskum, með börnin í aftursætinu og láta hverjum degi nægja sína þjáningu. Jón Baldvin sagði oft: Svín fór að Rín, kom aftur svín.

Ég sé það núna, að það var svolítið til í þessu hjá honum. Þessi tilgangslausu ferðalög með stuttri viðkomu og stressi, skilja kannski eftir einhverjar minningar um mannlíf eða landslag, en breyta engu og hafa engin varanleg árif.

Lesa meira

SEX AND SUCCESS

Ég var að lesa grein eftir Alison Wolf, þekktan félagsfræðing, Sex and Succes (The Spectator, 27.4.), en hún hefur verið að kanna breytingar á undanförnum árum á stöðu kvenna í Bandaríkjunum og Evrópu. Þessi grein vakti mikla athygli og mig til umhugsunar. Ég fór að hugsa heim og um stöðu kvenna þar.

Einu sinni var takmarkið, að konur nytu jafnréttis á við karlmenn. Konur stóðu saman þvert á stétt og stöðu. Og sú barátta bar árangur. Nú er svo komið, að konur eru í meirihluta þeirra, sem stunda framhaldsnám, háskólanám, sérhæft nám. Þessum konum standa allar dyr opnar. Þær eru fyrirvinnur alveg til jafns við eiginmenn sína. Þetta á við um landið okkar alveg eins og annars staðar meðal þróaðra þjóða.

Lesa meira