jbhannibalsson@gmail.com
Viðtal við Birgittu Jónsdóttur og Jón Baldvin Hannibalsson á FM957
Frétt á visit.is um viðtalið: http://www.visir.is/birgitta-um-olaf-ragnar—hann-var-ad-gera-litid-ur-theim-thingmonnum-sem-voru-ekki-tharna-/article/2015150318948
Smellið til að hlusta
Þegar ég sneri heim eftir að hafa orðið við kalli Landsbergis um að koma til Vilníus til að sýna samstöðu með Sajudis gegn sovéska hernámsliðinu, spurði Bryndís mig, hvernig Vilníus væri. Ég svaraði, að Vilníus væri eins og fegurðardrottning í tötrum. Þetta var í janúar 1991. Rakur vetrarkuldi nísti í merg og bein, borgin var grámygluleg og í niðurníðslu. Samt duldist mér ekki, að hún mátti muna sinn fífil fegri.
Síðan þá hef ég komið til Vilníus oftar en ég fæ tölu á komið. Ég hef m.a. s. búið þar um skeið sem gistiprófessor, nógu lengi til að kynnast blómlegu tónlistar- og listalífi borgarbúa. Borgin hefur tekið algerum stakkaskiptum frá því ég leit hana fyrst augum og fríkkar með ári hverju. Dagana 9.-13. mars vorum við Bryndís enn á ný í Vilníus, og í þetta skipti með Kolfinnu dóttur okkar. Við vorum gestir litháiska þingsins, Seimas, af því tilefni að aldarfjórðungur er liðinn frá því að Litháar lýstu yfir endurheimtu sjálfstæði, eftir að hafa mátt þola hernám og innlimun í Sovétríkin í næstum hálfa öld. Kolfinnu var boðið af því tilefni, að heimildarmynd hennar og Ólafs Rögnvaldssonar, „Þeir sem þora…“, um stuðning Íslands við sjálfstæðisbaráttu Eystrasaltsþjóða, var forsýnd fyrir valinn hóp gesta í forsetahöllinni og síðan sýnd í ríkissjónvarpi Litháa í tilefni af aldarfjórðungsafmælinu.
Ég hef það eftir ekki ómerkari heimild en sjálfu Nóbelskáldinu, að fegursti bókartitill á íslensku sé „Frá Djúpi og Ströndum“, eftir Jóhann Hjaltason, fræðaþul.
Bókin sú arna hefur að geyma mannlífsmyndir af þessum slóðum frá liðinni tíð. Þar koma við sögu kjarnakarlar, fjölkunnugar konur og kynlegir kvistir. Þessar frásagnir minna um sumt á mannlíf á Volgubökkum á ofanverðri 19du öld, eins og Sholokov lýsir því í „Lygn streymir Don“. Sálum mannanna svipar víst saman víðar en í Súdan og Grímsnesinu.
Árni vinur minn Jóhannsson, hetjutenór og stórverktaki, sem við kveðjum hinstu kveðju í dag, var ekki einasta sonur Jóhanns fræðaþuls og bókarhöfundar, heldur líka skilgetið afsprengi þess mannlífs, sem þar er lýst. Fáa veit ég hans líka um tryggð og ræktarsemi við átthagana. Enn færri, sem risu jafnvel undir sæmdarheitinu Vestfirðingur með stórum staf.
Meistaraprófsnemi við Collége d´Europe í Belgíu, Tim Gemers, valdi sér sem rannsóknarverkefni spurninguna: Hvers vegna er meirihluti Íslendinga andvígur aðild Íslands að Evrópusambandinu? Hann bað mig að svara spurningum varðandi þetta mál og hefur sjálfsagt beint sínum spurningum til fleiri aðila. Það sem hér fer á eftir eru svör mín við spurningum.
A Dutch student, Mr. Tim Gemers, in the Collége d´Europe in Belgium has selected as his research theme for his Msc. thesis the question: Why is a majority of Icelanders, according to opinion polls, opposed to Iceland´s membership of the European Union? He sent me a questionnaire concerning the topic. What follows are my answers to Mr. Gemers´questions.
Questionnaire:
INTRODUCTION: Keep in mind that everything to do with fishing is central to public discourse in Iceland. The fishing industry was the mainstay of Iceland´s industrialization. Exports of seafood provided until fairly recently up to 80-90% of Iceland´s foreign currency earnings. Although reduced in national significance through diversification (energy-aluminium, tourism, pharmaceuticals and hig-tech services), the fishing industry remains the mainstay of our rural economy. The Cod-Wars against Great Britain (1954-75) are remembered as a continuation of our independence struggle against Denmark. The Icelandic fisheries policy, based on a strictly regulated quota system since 1984, is considered to be fairly successfull in terms of preservation of fish stocks and profitability. In comparison the CFP of the EU is generally considered to be unsustainable, inefficient and wasteful (still heavily subsidized despite recents attempts at reform).
Jón Baldvin var gestur Eyjunnar á Stöð 2 þann 1. mars þar sem hann ræddi meðal annars utanríkismál og stjórnmálin hér heima fyrir.
Viðtalið birtist hér:
Umfjöllun Eyjunnar um viðtalið er hægt að lesa hér: http://eyjan.pressan.is/frettir/2015/03/01/jon-baldvin-esb-er-i-margs-konar-krisum-og-island-er-ekki-a-leid-thangad-inn/
Sir –
America´s Founding Fathers, with their phobia against strong central government, would have been well advised to look at the Old Icelandic Republic (930-1262 A.D.) for inspiration, rather than this „revered piece of sheepskin“ (The „Magna Carta at 800“, Dec. 20ieth, 2014).
The principal institution of the Republic was Alþingi (national parliament, founded 930 A.D.). Alþingi was both a legislative assembly and a court of law, intended for the peaceful settlements of disputes.
Allt í einu skýtur upp í kollinum löngu gleymdri frétt. Þetta var viðtal við erlendan ferðalang, sem hafði skilið rándýra ljósmyndavél eftir í aftursæti á rútu. Daginn eftir var bankað upp á hjá honum á hótelherberginu, þar sem hann gisti. Úti fyrir stóð maður með myndavélina dýru og spurði, hvort hann kannaðist við hana. Fundarlaun voru kurteislega afþökkuð. Ferðalangurinn, sem var Ameríkani, hélt því fram, að svona nokkuð gæti ekki hafa gerst annars staðar í heiminum. Og fór viðeigandi fögrum orðum um meðfæddan heiðarleika Íslendinga.
Þetta var á þeim árum, þegar okkur þótti sjálfsagt að hafa útidyrahurðina ólæsta og skilja bíllykilinn eftir í svissinum. Samt fór ekki mörgum sögum af innbrotum eða bílstuldum. Við treystum hvert öðru. Frásögn ferðalangsins, sem vitnað var til hér að framan styrkti þá sjálfsímynd okkar Íslendinga, að við værum heiðarlegt fólk. Það hvarflaði ekki að okkur að halda, að það væri bara eftir svo litlu að slægjast. Fátæk, kannski, en heiðarleg. Það var sjálfsmyndin. Hluti af sameiginlegri sjálfsmynd Norðurlandaþjóða.
All of this, they said, was dependent upon Mr. Gorbachev remaining in power. When Mr. Gorbachev´s proposed domestic reforms turned out to be a failure, his only remaining mission was to keep the Soviet Union together under a new constitution – at all cost. So, the leaders of the West ended up supporting Gorbachev´s policy of keeping the Soviet Union together ( and the Yugoslav Federation as well) – in the name of stability. That´s why president Bush made his notorious „chicken speech“ in Kiev in February 1990, appealing to the Ukrainians „not to succumb to extreme nationalism“, but to remain loyal to the Soviet Union in the name of peace and stability. This speech by an American president would be music to the ears of Mr. Putin, who has long mourned the demise of the Soviet Union as „the greatest geo-strategic disaster of the 20ieth century“.