Category: Allar greinar

FRÆGÐIN AÐ UTAN

Hvað getur umheimurinn lært af fordæmi Íslands um það, hvernig á að vinna sig út úr kreppu, án þess að slíta í sundur samfélagsvefinn?

Þetta var „ milljóndollaraspurningin“, sem heimsfrægir hagfræðingar voru fengnir til að svara í Hörpunni (var hún ekki annars byggð fyrir Icesave-þýfið mestan part?) um daginn í kveðjuhófi IMF (AGS). Það vakti athygli mína, að hver og einn hinna heimsfrægu fann það helst til eftirbreytni, sem féll eins og flís við rass inn í fyrirfram mótaða mynd þeirra sjálfra um það, hvað bæri að gera og hvað ætti að forðast.

Martin Wolf hjá Financial Times, klassískur breskur evruvafri (e. eurosceptic) hældi Íslendingum fyrir að halda sig utan ESB og hallmælti þeim, sem vilja sækja um aðild. Hjá Bretum hefur þokan yfir Ermasundið löngum birgt sýn. Nóbelshagfræðingurinn Krugman er á móti því, rétt eins og ég, að bjarga bönkum á kostnað skattgreiðenda (grísk-írska leiðin). Hann sagði það til fyrirmyndar, að íslensku bankarnir fóru á hausinn – og enginn fékk gert við því – af því að þeim var ekki viðbjargandi (og að „Þjóðverjar“ sátu uppi með 2/3 af skuldunum).

Lesa meira

AF SÖGUFÖLSUNARFÉLAGINU

Mottó:
„…að verma sitt hræ við annarra eld
og eigna sér bráð sem af hinum var felld
var grikkur að raumanna geði“.
(E. Ben. Fróðárhirðin)

Mér hefur borist til eyrna, (seint og um síðir, þar sem ég er einn þeirra fjölmörgu, sem sjá ekki Moggann), að þann 17. sept. s.l. hafi formaður þingflokks Sjálfstæðismanna, Ragnheiður Elín Árnadóttir, birt greinarkorn í Mbl., þar sem hún eignaði frumkvæðið að stuðningi Íslands við sjálfstæði báráttu Eystrasaltsþjóða fyrrverandi formanni Sjálfstæðisflokksins, Þorsteini Pálssyni.

Það mátti ekki seinna vera. Er búið að láta Eystrasaltsbúa vita af þessu? Kannast þeir við manninn? Getur þetta hafa farið framhjá þeim? Í alvöru talað: Mikið hlýtur málefnastaða og sjálfsmynd sjálfstæðismanna á þessum síðustu og verstu dögum eftir HRUN að vera orðin bágborin, fyrst þingflokksformaðurinn telur sæmandi að grípa til svona örþrifaráða til að hressa upp á sálartötrið og sjálfsmyndina.

Lesa meira

Þegar pólitíkin brást og peningarnir tóku völdin

Hugleiðingar í tilefni af bók Jóhanns Haukssonar: ÞRÆÐIR VALDSINS.

Einkunnarorð:
„Þetta er ógeðslegt þjóðfélag, þetta er allt ógeðslegt. Það eru engin prinsipp, það eru engar hugsjónir,það er ekki neitt. Það er bara tækifærismennska, valdabarátta“
(Styrmir Gunnarsson, fv. ritstjóri Mbl., í skýrslutöku hjá RnA, VIII, bls. 179).

Arnaldur, Yrsa, Ævar Örn og öll hin spinna sínar íslensku glæpasögur í krafti þeirra eigin frjóa ímyndunarafls. Jóhann Hauksson sækir sinn efnivið í hinn hráslalega veruleika íslensks þjóðfélags eftir HRUN. Mér er nær að halda, að af þessu tvennu sé veruleikinn lyginni líkari. Einkunnarorðin, sem höfð eru eftir Morgunblaðsritstjóranum hér að framan (og hann ætti að vita, hvað hann syngur eftir 50 ára þjónustu í innsta hring valdaklíkunnar) virðast staðfesta það. Enda er nú svo komið, að forráðamenn þjóðarinnar þykjast ekki hafa efni á að byggja nægilega mörg fangelsi fyrir alla þá glæpamenn, sem leika lausum hala úti um allt og bíða vistunar.

Jóhann Hauksson hefur á undanförnum árum reynt að halda uppi heiðri íslenskrar blaðamennsku með fréttaskýringum, þar sem leitast er við að kafa undir yfirborðið og afhjúpa leynda þræði valdsins, „kunningjaveldi og aðstöðubrask“, eins og það er látið heita í undirtitli bókarinnar. Fyrir viðleitni til rannsóknarblaðamennsku af þessu tagi hlaut Jóhann blaðamannaverðlaunin árið 2010. Eftir að Jóhann losnaði undan daglegum kvöðum á DV fékk hann ráðrúm til að rannsaka rætur hrunsins lengra aftur í tímann og af hærri sjónarhól en færi er á af jafnsléttu og við daglegt áreiti blaðamannsins. Þessi bók, „ÞRÆÐIR VALDSINS“, eru afrakstur þessarar iðju. Ef ég ætti að lýsa söguþræði bókarinnar í fáum orðum, hljóðar það svo: Ágrip af sögu spillingarinnar – bók handa byrjendum……

Lesa meira

TILRAUNIN UM ÍSLAND

Í grein sinni „Rányrkjubú“ (TMM, 3, 2011), þar sem hann leitar skýringa á HRUNINU, setur Stefán Jón Hafstein spurningarmerki aftan við kenninguna um, að íslenska hrunið hafi stafað af tilraun í anda nýfrjálshyggju í aðdraganda hrunsins.

Rök Stefáns Jóns eru þau, að í stjórnartíð Davíðs Oddssonar og Geirs H. Haarde hafi ríkisbáknið þanist út, ríkisstofnunum og ríkisstarfsmönnum hafi fjölgað, skattar sem hlutfall af VLF hafi hækkað (að vísu bara á hina efnaminni), og í stað aukinnar samkeppni hafi einokun eða fákeppni fest sig í sessi.

Lesa meira

ÍSLENSKA LEIÐIN

Sumir hafa reynt að stæra sig af því, að Íslendingar hafi fundið séríslenska leið út úr hruninu. Þeir hafi einfaldlega neitað í þjóðaratkvæðagreiðslu að greiða skuldir einkabanka – óreiðumanna. Svo höfum við – ólíkt evruþjóðunum – getað gengisfellt okkur út úr vandanum og þar með komið útflutningsgreinum á skrið. Þetta tvennt er sagt skýra það, að við höfum náð betri árangri en aðrar þjóðir í að vinna bug á afleiðingum kreppunar.

Þegar betur er að gáð, reynast allar þessar fullyrðingar vera innistæðulitlar – satt að segja lítið annað en skrum og sjálfblekking.

Lesa meira

WHEN WILL THEY EVER LEARN? The crash 2008 (HRUNIÐ) revisited, three years later.

What was Iceland like before HRUN (crash)? What were the main causes of the crisis? Is anyone responsible? A few conspiracy theories. What are the main consequences? Are there any solutions? Are there any lessons to be learnt?

What was Iceland like before?:

While Europe was devastated during World-War II, Iceland became rich. Despite receiving Marshall aid twice per capita what war-torn countries in Europe received, Iceland continued to maintain a closed and protectionist system: Imports were restricted, exports were licenced, prices were state-regulated, fishing was heavily subsidized, the krona was regularily devalued by government fiat, banks were state-owned, directors of banks and funds as well as other high officials were political appointees, inflation was rampant, real rate of interest was negative, receiving loans was based on political favouritism. Coalition governments were, with rare exceptions, lead by the two major parties: The Independence Party (conservatives) and the Agrarians (who called themselves progressives). Those two parties between them ran a spoils-system (crony-capitalism). All major business (exports/imports, banking, insurance, retail, oil-distribution, and the spoils of servicing the US- naval base) were devided between companies run by party loyalists. This had nothing to do with a free-market system. This was a corporatist system (cf. Mexico), where political power was used by two dominant cliques to distribute favours to party loyalists. It was a politically administered oligopoly. This system was by definition corrupt at the core, but with widespread popular participation.

Continue reading

LADY GA GA (grein í Fréttablaðinu)

Ólafur Ragnar Grímsson stærir sig nú af því, að hann hafi alltaf vitað, að þrotabú LB ætti fyrir forgangskröfum (Icesave). Hann hafi m.ö.o. vitað, að skuldir óreiðumanna (eigenda LB) myndu aldrei lenda á almenningi.

Hvorugt er að vísu rétt. En trúi hann þessu sjálfur vaknar sú spurning, hvers vegna hann hafi vísað máli, sem hann vissi allan tímann að væri ekki um neitt, í þjóðaratkvæðagreiðslu. Til hvers?

Er nokkur önnur skýring en sú, að hann vildi endurreisa gengisfelldan orðstír sinn? Eftir hrun varð ekki framhjá því litið, að forsetinn hafði verið fremstur í flokki að hvetja óreiðumenn útrásarinnar til dáða sem veislustjóri þeirra og viðskiptasmyrill. Skrumræðan um viðskiptasnilli skuldakónganna var sérgrein hans.

Lesa meira

ÓHRÓÐRI UM EISTA SVARAÐ

Viðtal Sigurjóns M. Egilssonar á Sprengisandi (Bylgjunni sunnudaginn 28.08.) hefur dregið dilk á eftir sér. Viðtalið er aðgengilegt á heimasíðu minni. Það skiptist í tvennt, annars vegar vildi Sigurjón fá að vita, hvers vegna ég hefði á sínum tíma tekið frumkvæði að stuðningi við sjálfstæðisbaráttu Eystrasaltsþjóða og í framhaldi af því, hvort þetta væri fordæmi, sem smáþjóð eins og íslendingar gætu fylgt eftir í öðrum málum. Seinni hluti viðtalsins fjallaði svo um innlend málefni.

Að því er varðar fordæmisgildið um stuðning smáþjóðar við aðrar smáþjóðir í lífsháska, nefndi ég, að ég vildi gjarnan að Ísland, í samvinnu við Norðurlönd og Eystrasaltsþjóðir, tækju frumkvæði að því á alþjóðavettvangi að koma Palestínumönnum til hjálpar í neyð þeirra. Ég lýsti ofbeldi Ísraelsríkis gagnvart Palestínumönnum sem stærsta harmleik samtímans. Harmleik vegna þess að Ísraelsher kemur nú fram gagnvart undirokuðu og varnarlausu fólki með svipuðum hætti og þriðja ríki Hitlers kom fram gagnvart ofsóttum gyðingum.

Þetta kallaði á hörð viðbrögð frá Vilhjálmi Erni Vilhjálmssyni (http://postdoc.blog.is/blog/postdoc/entry/1186112). Vilhjálmur þessi brást við með því að segja mig hafa, í utanríkisráðherratíð minni, haldið hlífiskildi yfir stríðsglæpamanni (Evald Mikson), en sjálfur hefði ég haft dularfull tengsl við KGB á sínum tíma. Loks fór hann hinum verstu orðum um eistnesku þjóðina fyrir meintar gyðingaofsóknir.

Lesa meira

Minning um Gunnar Dal

Athugasemd: Í gamla daga var Mogginn kallaður danski Mogginn. Á seinni árum hafa óvandaðair menn stundum uppnefnt hann “Dödens Avis”. Það er auðvitað út af minningargreinunum. Og nú verð ég að gera þá játningu, eis og margir aðrir, sem hafa sagt upp Mogganum, að við söknum auðvitað minningargreinanna með morgunkaffinu. En það er ekki nóg með það, að við fáum ekki að lesa minningargreinarnar. Nú er svo komið, að þær fást ekki lengur birtar. Alla vega þá ekki fyrr en eftir dúk og disk. Einn helsti vitmaður þessarar þjóðar kvaddi jarðlífið í fyrri viku: Gunnar Dal, skáld og heimspekingur. Um leið og ég spurði þau tíðindi, settist ég niður og skrifaði um hann minningargrein og sendi í Dödens Avis. Jarðarförin fór fram s.l. mánudag, en greinin er óbirt enn. Þess vegna birtist hún hér, vinum og aðdáendum Gunnars til hughreystingar.

Ætli Gunnar Dal hafi ekki verið hvort tveggja, einhver mest lesni höfundur þjóðarinnar um sína daga og vanmetnasta ljóðskáldið í senn? Af samneyti við unglinga í Menntaskólanum á Ísafirði forðum daga lærði ég, að þeir sóttu sér hjálpræði í ljóðræna lífsspeki Kahlils Gibran í þýðingu Gunnars, þótt mannvitið í ljóðum og sögum hans sjálfs væri þeim sem lokuð bók.

Lesa meira