Category: Greinar og viðtöl

Það var vel mætt í auditorium í Tæknigarði í hádeginu, 30. apríl. Umræðuefnið var: Sjávarútvegsstsefna ESB – hvað með fiskinn í sjónum? Munu vondir útlendingar taka hann frá okkur, ef við göngum í Evrópusambandið?

Erum við ekki flest sammála um það, að við náum okkur seint á strik aftur, nema með því að fá afnot af gjaldmiðli sem dugar í viðskiptum, innan lands og utan? Er ekki lexían, sem við þurfum að læra af hruninu sú, að við komumst ekki af án þess að hafa starfhæft bankakerfi, stöðugt gengi, traustan gjaldmiðil og lága vexti? Er það ekki þetta sem rekur á eftir okkur að sækja um aðild að Evrópusambandinu og að taka upp evru? Við höfum fengið okkur fullsödd af því að vera leiksoppar í fjárhættuspili.

Margir hafa tilhneigingu til að trúa frekar málflutningi manna eins og Gylfa Magnússonar, viðskiptaráðherra – af því að hann er ekki í framboði – fremur en síbylju pólitískra farandsölumanna, sem hafa hagsmuna að gæta í að fegra veruleikann (ef þú ert í stjórn), eða búa til ýkta hryllingsmynd (ef þú ert í stjórnarandstöðu).

Veruleikafirrt kosningabarátta:
Tókuð þið eftir smáfrétt í hádeginu í dag? Ölgerðin hefur að undanförnu verið að reyna að ná samningum um markaðssetningu á íslenskum bjór á breska markaðnum. Sumir mundu halda að það væri, eins og sagt var í enskukennslubókunum í gamla daga, “to carry coal to Newcastle” – bjór til Bretlands!

Það eru 15 ár liðin frá því að samningurinn um evrópska efnahagssvæðið (EES) gekk í gildi. 1. jan. 1994. Af því tilefni mun framkvæmdastjóri EFTA, Kaare Bryn, beita sér fyrir útgáfu afmælisrits á vegum aðalstöðvanna í Genf.

Þetta verður lítið og sætt fjölskylduafmæli. Ætli myndaalbúmið verði ekki skoðað, og svo verða rifjaðar upp skemmtilegar sögur frá fyrri tíð, þegar EFTA var og hét – smátt en fagurt – en engu að síður atkvæðamikill klúbbur og skemmtilegur.

Þegar ég rifja upp gamla daga verður mér fyrst hugsað til míns gamla og góða vinar, Hannesar Hafstein, aðalsamningamanns. Hann átti engan sinn líka. Við vorum öll á “first name basis”: Pertti, hinn finnski, Anita og Ulf frá Svíþjóð, Wolfgang og Alois frá Austurríki, Jean Pascal og Blanchard frá Sviss og Thorvald og Eldrid frá Noregi – að ógleymdum prinsinum frá Liechtenstein.

Hér að neðan birtist afmæliskveðjan frá undirrituðum undir fyrirsögninni: BARNIÐ HANS DELORS. Pistillinn mun birtat í afmælisritinu seinna í vor.

Vegna ummæla Ragnars Arnalds í þætti Hjálmars Sveinssonar, – Krossgötur – sem fluttur var í ríkisútvarpinu eftir hádegi í dag, og ég tók þátt í, langar mig til að endurbirta hluta úr grein sem ég skrifaði fyrir meira en mánuði um ameríska frjálshyggjuhagfræðinginn, Kenneth Rogoff, sem Ragnar Heimssýnarformaður vitnaði í sér til halds og trausts.

Kannski er sálarháski Íslendinga í upphafi nýrrar aldar sá, að þjóðin hefur enn ekki fundið sér samastað í samfélagi þjóðanna. Við erum ekki lengur á amerísku áhrifasvæði, en hræðsluáróðurinn gegn Evrópusambandinu birgir okkur sýn og leiðir á villigötur. Við erum ein og yfirgefin. Hnípin (skuldug) þjóð í vanda.

Samt er engin umræða um utanríkismál fyrir kosningar. Ég segi utanríkismál – því að umræðan um Evrópusambandið, öfugsnúin og forskrúfuð sem hún er – er auðvitað um innanlandsmál. Hún snýst um það, hvernig fólk og fyrirtæki megi njóta starfsumhverfis eins og tíðkast í grannríkjum okkar. Hún snýst um normaliseringu. Hún snýst um stöðugleika í fjármálum, í verðlagi, vöxtum á lánum og greiðslubyrði skulda, svo að fólk og fyrirtæki geti gert framtíðaráætlanir á sæmilega traustum forsendum. Hún snýst um að skapa 20 þúsund störf fyrir menntað fólk. Hún snýst m.ö.o. um innanríkismál.

Utanríkismál snúast hins vegar um það, hvernig tryggja megi framtíðaröryggi þjóðarinnar fyrir ytri áföllum og erlendri ásælni. Þjóð sem er sokkin í skuldir og hefur áhyggjur af afkomu sinni frá degi til dags, má ekki vera að því að hugsa um framtíðina.

Það kemur því kannski ekki á óvart að það voru varla fleiri en 30 manns, sem komu á Varðbergsfund á Hótel Borg í gærkvöldi (föstudaginn 17.04.) eftir fréttir og Kastljós, til að hlusta á okkur Höllu Gunnarsdóttur rökræða um framtíð NATO í tilefni af 60 ára afmæli hernaðarbandalagsins fyrr í mánuðinum. Við áttum að svara spurningum eins og þessum: Hefur NATO einhverju hlutverki að gegna eftir fall Sovétríkjanna og lok kalda stríðsins? Hvað er bandalag sem átti að verja Evrópu fyrir útþenslustefnu Sovétríkjanna að gera í Afganistan? Er NATO að verða að einhvers konar heimslögreglu?
Í þjónustu hverra, með leyfi? Fara hagsmunir Evrópuríkja ævinlega saman við hagsmuni ameríska heimsveldisins? Er ekki kominn tími til að Evrópa taki sín mál í eigin hendur? Og hvað með Ísland? Hvar á það heima í nýrri heimsmynd?

Það vakti athygli að meirihluti fundargesta var að eigin sögn í klappliði Höllu Gunnarsdóttur frá Vinstri grænum. Öðru vísi mér áður brá! Hér fer á eftir ræðan sem ég flutti á þessum fundi.

Þegar það kom á daginn, við réttarhöld sem kennd voru við “hreinar hendur” að Kristilegi demókrataflokkurinn á Ítalíu var maðksmoginn af mafíunni, gengu ítalskir kjósendur hreint til verks í næstu kosningum og þurrkuðu flokkinn út af þingi.

“Hvorki ég né þú né helstu sérfræðingar heimsins vita hvað er framundan. Gagnvart slíkri óvissu er heimskulegt að vera með stórkarlalegar yfirlýsingar um hvernig hlutirnir muni þróast.”

Kristján Torfi 2.

Það gladdi okkur Bryndísi að heyra að menningarpáfar til hægri og vinstri, fyrrverandi ritstjórar Morgunblaðs og Þjóðviljans, þeir Matthías Jóhannessen og Árni Bergmann, ætluðu að miðla okkur af hugsun sinni um sálarheill þjóðarinnar upp úr hruni hjá hinum frábæra útvarpsmanni, Hjálmari Sveinssyni eftir hádegið í dag (laug. 11.04.) Við höfðum reynt að leggja hlustir við boðskap þeirra þjóðkirkjumanna í þjóðarfjölmiðlinum um páskana en ekki getað staðnæmst við neitt sem máli skiptir.