Category: Allar greinar

De profundis – úr undirdjúpunum

Móðir jörð skartar sínu fegursta hér um þessar mundir. Kletturinn okkar er umvafinn gróðri í öllum regnbogans litum, gulum, rauðum, grænum og bláum – en aðallega þó fjólubláum. Blómin brjóta sér leið upp úr djúpum sprungum í átt til sólar. Þau klifra upp hvítkalkaða húsveggi og gefa lífinu lit og angan. Jafnvel kaktusar hafa tekið gleði sína og blómstra eins og öll hin. Sólin er komin vestur fyrir klettinn, eldrauð og bústin, og ætlar að fara að leggja sig. Og þegar hún er horfin í hafið, og myrkrið skollið á, hefst flamencohátíð í þorpinu okkar. Við erum á leiðinni.

Göturnar eru svo þröngar, að bílar geta ekki mæst, og í hvert sinn sem einn slíkur nálgast, verðum við að þrengja okkur upp að hallandi veggnum og bíða, á meðan hann sniglast fram hjá. Á torginu sitja prúðbúnar konur og spjalla. Þeim liggur hátt rómur og hlæja mikið, á milli þess sem þær líta til með börnum sínum, sem eru á hlaupum fram og til baka um marmaralagt torgið. Þetta er sá tími dags, sem fólk slakar á og gengur út til móts við sólina, sem verður mildari eftir því sem líður á daginn.

Lesa meira

DE PROFUNDIS : THE VOICE OF ANDALUCIA

We are on our way to a flamenco feast at La Traviesa restaurant. The restaurant sits high upon a cliff in the Casco Antiguo of Salobrena, with a panoramic view across the Costa Tropical. The bar and the kitchen are actually inside a cave, while the guests sit outside, enjoying the spectacular vista. The sun is disappearing behind the mountains. Soon it will be dark. The candles are lit, casting flickering shadows over the romantic surroundings, as the guests wait for the artists to arrive.

The guitarist is already here. He looks as if he was born with this instrument in his hands. Music runs in his family – most likely it was daddy who helped him with his first grips. The guitar rests in his lap, his fingers caressing the strings like a sensitive lover. A promising beginning.

Continue reading

Að vera – ekki leika. Meistari Bergmann í nýju ljósi í Eistlandi

„Uppsala er best“ segja Svíar. Háskólabærinn Tartu er Uppsalir Eista. Og meira en það. Tartu er eiginlega sænsk í aðra röndina. Það var Gustaf Vasa, Svíakóngur, sem stofnaði háskólann þar í borg árið 1632. Það var á sænska tímabilinu í sögu Eista, sem stóð upp úr miðri 16du öld, langt fram á þá 18du. Miðað við þau hernámslið, sem á undan fóru – þeirra á meðal Danir – og á eftir komu – Rússar – var sænska yfirstéttin tiltölulega mannúðleg – jafnvel uppbyggileg og menningarlega sinnuð.

Þess vegna fannst okkur vel til fundið að þiggja boð um að mæta á frumsýningu á Fanny og Alexander eftir meistara Bergmann á Litla sviðinu í Borgarleikhúsinu í Tartu, sem var í göngufæri frá íbúðinni okkar.

Lesa meira

Í vetrarskrúða

Þetta er ævintýri líkast. Allt í einu erum við komin til Tartu, sem er háskólabærinn í Eistlandi, rétt undir landamærum Rússlands. Hægt að skreppa í stutta rútuferð, hvort sem er til Pétursborgar eða Kyiv.

Alein í heiminum, þekkjum engan, og enginn þekkir okkur – jú, reyndar er það ekki alveg rétt – allir þekkja manninn minn og heilsa honum með handabandi. Hann er hér að kenna, og ég er ritari del “professore”. Hér verðum við í tvo mánuði, líklega tvo köldustu mánuði ársins.

Lesa meira

DÝRSLEGT EÐA ÓMENNSKT? REFURINN

Eftir Dawn King í þýðingu Jóns Atla Jónassonar

Leikstjórn: Vignir Þór Valþórsson
Leikmynd og búningar: Systa Björnsdóttir
Lýsing: Garðar Borgþórsson/Björn Bergsteinn Guðmundsson
Tónlist: Frank Hall
Hljóðmynd: Baldvin Þór Magnússon
Leikgervi: Margrét Benediktsdóttir
Aðstoðarleikstjóri: Pétur Ármannsson

“Við vildum gleðja fólkið meira!” Þessi orð Eiðs Smára eftir jafnteflisleik Íslendinga við Króata á föstudagskvöldið komu mér í hug, þegar ég stóð upp að lokinni sýningu í Borgarleikhúsinu kvöldið eftir. Ég veit ekki alveg af hverju, en í báðum tilvikum var um ungt og hæfileikaríkt fólk að ræða, fólk,sem lifir og hrærist í sinni veröld, hvort sem það er listum eða íþróttum, og á þann draum heitastan að gleðja – gefa, miðla. Það er í rauninni ekki svo langt þarna á milli. Báðir hópar þurfa að leggja allt í sölurnar til að ná settu marki, temja sér aga, bæði til sálar og líkama. Bæði íþróttamennirnir á Laugardalsvellinum og listafólkið í Borgarleikhúsinu stóðu sig frábærlega. Allir voru glaðir og fögnuðu ákaft í lokin. En samt var eitthvað, sem vantaði upp á. Það vantaði mörkin á föstudagskvöldið. En hvað vantaði á laugardagskvöldið? Ég er ekki alveg með það á hreinu – kannski bara af því að mér var hálfgerður beygur í brjósti, þegar ég hélt aftur út í náttmyrkrið að sýningu lokinni. Hrollurinn sat eftir, án þess að ég áttaði mig á því samstundis, hvað var að. Fyrir hvað stóð refurinn?

Lesa meira

KARLMANNSLAUSAR KONUR! í Gamla bíói Hús Bernhörðu Alba

Leikrit um konur í bæjum Spánar
Höfundur: Federico Garcia Lorca

Þýðandi: Jón Hallur Stefánsson
Leikstjóri: Kristín Jóhannesdóttir
Leikmynd: Brynja Björnsdóttir
Búningar: Þórunn María Jónsdóttir
Lýsing: Þórður Orri Pétursson
Kórstjórn: Margrét Jóhanna Pálmadóttir
Sviðshreyfingar: Lovísa Ósk Gunnarsdóttir
Hljóð: Ólafur Örn Thoroddsen
Lekgervi: Ásdís Bjarnþórsdóttir

Lorca – listaskáldið spænska – er undrabarn ljóðsins. Innsæi hans í mannlegt eðli er gegnumlýsandi. Ljóðmál hans er töfraveröld út af fyrir sig. Framan af stuttum ferli varð þetta innblásna ljóðskáld beinlínis til trafala fyrir leikritasmiðinn, Lorca. Hann var hrópaður niður á fyrstu sýningu, sem hann efndi til, kornungur, í Madrid. Og ef þeir hefðu myrt hann þrítugan, lægi hann sennilega enn, gleymdur og grafinn, í óþekktri fjöldagröf. En á seinasta áratug ævinnar fékk náðargáfan að blómstra – allt gekk upp. Hugmyndaauðgin var ótæmandi. Ljóðaperlurnar glitruðu eins og flugeldasýning á næturhimni. Sviðsverkin – þessi voldugu prósaljóð um mennska tilveru – gegnumlýstu tíðarandann.

Lesa meira

VEISLA MINNINGANNA í 40 ÁR. Afmælishátíð Íslenska dansflokksins í Borgarleikhúsinu

Sentimental, Again
Höfundur: Jo Strömgren
Tónlist Pjotr Leschenko
Ljósahönnun: Dusan Loki Markovic
Búningar: Elín Edda Árnadóttir

Tímar 2013
Danshöfundur: Helena Jónsdóttir
Samsetning tónlistar: Helena Jónsdóttir
Frumsamin tónlist: Biggi Hilmars
Búningahönnun: Helena Jónsdóttir

Ég skynjaði einhvers konar fortíðarþrá meðal spariklæddra gesta, sem hópuðust í leikhúsið til að halda upp á 40 ára afmæli Íslenska dansflokksins á föstudagskvöldið. Helena hafði lofað að tína sitt af hverju upp úr kistu minninganna og rekja sögu flokksins með kunnuglegum tónum, litum og efnum úr fortíðinni og skírskota til sögunnar í tjáningarforminu – og enn fremur til þrældómsins að baki tjáningunni.

Lesa meira

Kveðja

Síðasta kveðja dóttur minnar, Snæfríðar, skrifuð á fjörlegt kort frá Barnaheill um jólin, hljóðaði svona: “Beautiful people are sometimes good – good people are always beautiful. MUNIÐ ÞAÐ BARA” –

Hún var að stappa í okkur stálinu. Kannski sá hún inn í framtíðina – sá fyrir óorðna hluti. Mikið sakna ég hennar.

LÍFIÐ ER EINS OG HAFIÐ – ÞAÐ GEFUR OG ÞAÐ TEKUR

Ég ætlaði ekkert að gera neitt veður út af afmæli mínu þetta ár – frekar en öll hin. En þegar DV sendi mér póst til Salobrenu og bað mig að uppfæra CV-ið mitt, gerði ég það og sendi til baka. Þá spurðu þeir, hvort ég mundi velja svara átta spurningum í tilefni dagsins, sem ég féllst á að gera. Þær fylgja hér með.


Bryndís Schram í júlí 2013

Lesa meira

Sálarháski eða sölumennska?

Í hvert sinn, sem ég nálgast borgina Granada, kemur upp í huga mér mynd af skáldinu og hugsjónamanninum Federico Garcia Lorca, sem er eitt mest lesna skáld allra tíma. Samt var hann aðeins þrjátíu og átta ára, þegar hann féll fyrir hendi böðla einræðisherra Spánar – Franciscos Franco. Það var árið 1936 í upphafi Borgarastríðsins.

Garcia Lorca var fæddur í litlu þorpi – Fuente de Vaqueros – á sléttunni austan við borgina. Hin hvítu fjöll – Sierra Nevada – rísa í suðri, alhvít sumar sem vetur. Faðir hans var landeigandi, ræktaði rauðrófur og tóbak, en félagar hans voru synir og dætur bændanna, sem unnu á akrinum og áttu vart í sig né á. Það er engu líkara en að bernskuár skáldsins – kynni hans af tregafullum söngvum úr hversdagslegri tilveru hinna hrjáðu og smáðu – hafi markað þá braut, sem hann átti eftir að feta, þau fáu ár sem hann lifði. Það var hann, sem átti mestan þátt í því, ásamt með tónskáldinu Manuel de Falla, að vekja athygli heimsins á hinum vanræktu alþýðusöngvum Andalúsíu. Það sem einkennir þessa söngva (oft við gítarundirleik og dans) er berorð einlægni, óheftar tilfinningar og næstum dýrslegur kraftur – flamenco. Og heimurinn hreifst með.

Lesa meira