Category: Allar greinar

Útilokunaraðferðin: Samstarf um kerfisbreytingar

ÚTSPIL Pírata er ekki tilboð um stjórnarmyndunarviðræður fyrir kosningar. Þett er tilraun til að fá svar við einfaldri spurningu: Hverjir eru fúsir til að starfa saman að róttækri kerfisbreytingu á íslensku þjóðfélagi eftir næstu konsingar, fái þeir umboð til. Þetta á ekkert skylt við klækjastjórnmál. Þetta er í anda gagnsæis að norrænni fyrirmynd – skref fram á við í lýðræðisátt.

Píratar spyrja: Eruð þið sammála okkur um, að það þurfi kerfisbreytingu? Nýja stjórnarskrá? Gjaldtöku fyrir auðlindanýtingu? Gjaldfrjálsa heilbrigðisþjónustu? Bætta aðkomu almennings að ákvarðanatöku? Úrræði gegn spillingu? Þeir beina þessu til VG, BF, SF og Viðreisnar. Væntanlega hafa viðmælendur eitthvað til málanna að leggja (húsnæðismál?, menntakerfi?, alþjóðsamstarf?). En kjarni málsins er þessi: Hverjir eru fúsir til að starfa saman að róttækri kerfisbreytingu á íslensku þjóðfélagi?

Lesa meira

ERINDISBRÉF HANDA JAFNAÐARMÖNNUM Á NÝRRI ÖLD

“Erindisbréf handa jafnaðarmönnum á nýrri öld” var lokaerindið í erindaflokki um sögu Alþýðuflokksins og framtíð jafnaðarstefnu, í tilefni af 100 ára afmæli Alþýðuflokks og Alþýðusambands. Erindið var flutt 1. okt. í Iðnó.

Kapitalisminn og óvinir hans.

KAPITALISMINN – með sinni forhertu skírskotun til eigingirni mannsins og gróðafíknar – verður seint kenndur við siðaboðskap kristninnar. Það er ekkert „sælla-er-að-gefa-en-þiggja“ á hans kokkabókum. Pólskur háðfugl, sem var að lýsa hlutskipti fólks í hinum hráslagalega kapitalisma, sem tók við þar í landi eftir fall kommúnismans – sjokk-þerapía var það kallað – en reyndist vera meira sjokk en þerapía, komst að þeirri niðurstöðu, að svo frumstæður kapítalismi gæti ekki þrifist í himnaríki. Reyndar ætti hann ekkert erindi í helvíti heldur, því að hann væri þar fyrir.

Lesa meira

WHAT´S WRONG WITH EUROPE – AND WHY DON´T YOU FIX IT?

“What´s Wrong with Europe – and by the Way – Why don´t You Fix it?” er ræða, sem var flutt 14. sept.á ráðstefnu í Vilníus um framtíð Evrópu. Ráðstefnan var haldin í boði utanríkisráðherra Litáens í tilefni af því, að aldarfjórðugur er liðinn frá því að alþjóðasamfélagið viðurkenndi endurreist sjálfstæði Litáens.

Jón Baldvin Hannibalsson, ex Minister of Foreign Affairs of Iceland, gave this speech at a conference in Vilnius, September 14-15, 2016, sponsored by the Hon. Minister of Foreign Affairs of Lithuania, Mr. Linas Linkevicius.

In 2012 – a few years after the American financial crisis had spread around the globe and morphed into the Euro-crisis – I was invited to give a keynote-speech at the Baltic Assembly here in Vilnius. On the future of Europe – what else! The title of my talk then was „What is wrong with Europe – and, by the way, why don´t you fix it?“ At the beginning of my speech I followed the academic example by enumerating a few key-concepts, to start my audience thinking. Here they are again:

Toxic loans. Insolvent banks. Unsustainable debt. Bailouts of banks. Junk ratings. Sovereign defaults. Recession. Tax havens. Market manipulation. Insider trading. Creative accounting. Moral hazard. Social contract. Inequality: 1% vs. 99%. Austerity. Plutocracy vs. democracy.

This should suffice to start you thinking. Each and every concept speaks volumes about what´s wrong with Europe. Has anything changed during the past four years? Or are we simply stuck in this mess, for which European leaders seem to have no effective solutions?

1.

There is now a growing volume of literature on the Euro crisis – which simply won´t go away – and the austerity recipe which was supposed to cure it, but to no avail. One of the latest is: „The Euro: How a Common Currency Threatens the Future of Europe“, by a Nobel price winner in economics, Joseph Stiglitz. Listen to what he has to say:

Continue reading

WHAT CAN WE LEARN FROM THE NORDIC MODEL?

“Hvað getum við lært af norræna módelinu?” er ræða, sem var flutt á málþingi sósialdemókrataflokks Litáens í tilefni af 120 ára afmælinu.

This speech was given at the celebratory „120 year Anniversary of the Lithuanian Social-Demcorati Party in Vilnius, Sept. 9th, 2016. Mr Hannibalsson is the ex-leader of Iceland´s SDP.

1.

The neo-liberal era started in the eighties as a revolt against the welfare state. It was a reassertion of the fundamentalist belief in market infallibility. It turned out to be a repeat version of history: Essentially it leads to casino-capitalism, in the thrall of high-finance, which ended in a stock exchange crash in 1929. Austerity-like policies to deal with the consequences deepened the crisis, then as now, and ended in a decade long Great Depression.

Continue reading

HVERNIG Á AÐ BJARGA LÝÐRÆÐINU FRÁ AUÐRÆÐINU – OG KAPÍTALISMANUM FRÁ KAPÍTALISTUNUM? Viðtal í tvennu lagi sem birtist í ritinu “Social-democratas” í Litáen og var tekið í tilefni af 120 ára afmæli flokks jafnaðarmanna þar í landi. Fyrri hluti.

Viðtal Mörtu Vidunaité við Jón Baldvin Hannibalsson. Viðtalið birtist í ritinu „Socialdemokratas“ í Vilnius í júní s.l. í tilefni af 120 ára afmæli Sósíal-Demokrataflokksins í Litháen. Fyrri hluti viðtals.

„Markaðurinn er þarfur þjónn en óþolandi húsbóndi“ (Tage Erlander, forsætisráðherra Svíþjóðar 1946-69)

„Dansinn í kringum gullkálfinn forðum daga hefur tekið á sig nýja og kaldranalega mynd á okkar tímum í tilbeiðslu peningavaldsins og alræði fjármagnsmarkaða, sem hvort tveggja er falið vald, án mannlegs tilgangs. – Peningar eiga að þjóna manninum, ekki að stjórna honum.“ (Hans heilagleiki, Francis páfi, NYT, maí 2013).

Spurning: Hvernig skilgreinir þú helstu auðkenni nýfrjálshyggju-trúboðsins?

Svar: Það fyrsta, sem um þetta er að segja er að, þrátt fyrir nafngiftina, er nýfrjálshyggjan hvorki ný né á hún nokkuð skylt við fresisbaráttu fjöldans. Þetta er uppvakningur ríkjandi laissez-faire hagfræðikenninga aftan úr 19du öld. Kjarni þeirra er bernsk trú á óskeikulleik markaða og eðlislæga getu þeirra til að leiðrétta sjálfa sig. Báðar þessar trúarsetningar hafa reynst rangar. Kerfisbrestur óbeislaðs kapítalisma í kreppunni miklu milli 1930 og 1940 á seinustu öld staðfesti skipbrot þessarar hugmyndafræði.

Lesa meira

JAFNAÐARSTEFNAN: FÓRNARLAMB EIGIN ÁRANGURS? Viðtal í tvennu lagi, sem birtist í ritinu “Social-democratas” í Litáen og var tekið í tilefni af 120 ára afmæli flokks jafnaðarmanna þar í landi. Seinni hluti.

Viðtal Mörtu Vidunaité við Jón Baldvin Hannibalsson. Viðtalið birtist í júní í málgagni litáiska Sósíal-demókrataflokksins, í tilefni af 120 ára afmæli flokksins.

„Sú var tíð, að sósíal-demókratar í Evrópu og“new-dealers“ í Bandaríkjunum vissu, hvað til þeirra pólitíska friðar heyrði. Þeir vissu, að til þess að siðvæða kapitalismann þurfti að skattleggja drjúgan hluta af arði fjármagnseigenda til þess að fjármagna verkefni eins og sjúkrahús, skóla, atvinnuleysistryggingar og – gleymum því ekki – menninguna. Willy Brandt, Bruno Kreisky og Olof Palme vissu allir, að þetta var þeirra verkefni…… En þegar fjármálakerfið var leyst úr læðingi …. á árunum upp úr 1980, breyttist allt. (Yanis Varoufakis, fv. fjármálaráðherra Grikkja: Europe, Austerity and the Threat to Global Stability, 2016) .

Spurning: Þú hefur lýst sjálfum þér sem afsprengi þriðju kynslóðar norrænna sósíal-demókrata. Norræna módelið hefur staðið af sér árás nýfrjálshyggjunnar betur en flestir aðrir. Hver er galdurinn, sem skýrir þennan árangur?

Lesa meira

Öfugmælavísur forsetaframbjóðanda

Hvernig má það vera, að Davíð Oddsson, forsetaframbjóðandi, er sífellt að hæla sjálfum sér – og pólitískum fóstbróður sínum, Ólafi Ragnari Grímssyni – fyrir að hafa forðað þjóðinni frá skuldaklafa upp á hundruð milljarða vegna Icesave? Brígsla svo öðrum um landráð, fyrir að hafa viljað hneppa þjóðina í óbærilega skuldafjötra. Hvernig má það vera, að Davíð Oddsson, forsetaframbjóðandi, er sífellt að hæla sjálfum sér – og pólitískum fóstbróður sínum, Ólafi Ragnari Grímssyni – fyrir að hafa forðað þjóðinni frá skuldaklafa upp á hundruð milljarða vegna Icesave? Brígsla svo öðrum um landráð, fyrir að hafa viljað hneppa þjóðina í óbærilega skuldafjötra.

Það er ekki eins og Icesave hafi ekki kostað neitt. Lokauppgjörið liggur nú fyrir. Reikningurinn hljóðar upp á x milljarða króna. Það gerir y milljarða á hvert mannsbarn og z milljarða á hverja fjögurra manna fjölskyldu. Þetta reyndist vera meira en Bucheit samningurinn kostaði, hefði hann komið til framkvæmda.

Lesa meira