Category: Allar greinar

NÝJA ÍSLAND. VONSVIKIN ÞJÓÐ Í LEIT AÐ SJÁLFRI SÉR

Í tilefni af bók Guðmundar Magnússonar: Nýja Ísland – listin að
týna sjálfum sér (JPV útgáfa 2008)

Á þessari bók má lesa um aðdragandann að því að sjálfstæði Íslands var tekið að veði upp í skuld. En Bókin var skrifuð fyrir hrun og ber þess merki. Nú þegar spilaborgin er hrunin og þjóðfélagsvefurinn er að rakna upp fyrir augum okkar, er ráðvillt þjóð leitandi að svörum: Hvað kom fyrir? Hún mun ekki finna svörin sem hún leitar að á þessari bók. Til þess þarf að kafa dýpra en þar er gert. Engu að síður er þetta áhugaverð bók og lærdómsrík. Áhugaverð vegna þess að stiklað er á stóru í frásögn af mönnum og atburðum sem, skref fyrir skref, stefndu málum þjóðarinnar í óefni; og lærdómsrík vegna þess að bókin vekur lesandann til umhugsunar um það, hvers vegna svona illa er fyrir okkur komið.

Höfundurinn skrifar af eftirsjá um þá veröld sem var. Hann dregur upp aðlaðandi mynd af þjóðfélagi fyrri tíðar sem hann lýsir sem stéttlausu þjóðfélagi. Ríkasti maður landsins (Tolli í Síld og fisk) vann í kjötvinnslunni við hliðina á starfsfólki sínu og gegndi skyldum sínum refjalaust sem hæsti skattgreiðandi þjóðarinnar. Og maðurinn sem átti plássið, eins og t.d. Einar Guð fyrir vestan, lét sér annt um sitt fólk og sýndi föðurlega umhyggju þegar á reyndi. Þeir bárust ekki á og deildu kjörum með fólkinu í landinu.

Lesa meira

TILRAUNIN UM ÍSLAND

Hvers vegna er svo hörmulega komið fyrir okkur Íslendingum sem raun ber vitni? Þeir sem leita munu svara við þessari spurningu úr meiri fjarlægð frá viðfangsefninu í framtíðinni munu sjálfsagt velta fyrir sér ýmsum vísbendingum um siðferðilega hnignun þjóðar, sem hafði ekki nógu sterk bein til að þola góða daga.

En menn munu einnig rannsaka brotalamir og veilur í stjórnskipun og stjórnarfari lýðveldisins. Slímusetur eins flokks – og raunar lítillar valdaklíku í forystu hans – hátt í tvo áratugi samfellt, kann ekki góðri lukku að stýra. Það býður einfaldlega upp á spillingu og nærir valdhroka þeirra sem telja sig smám saman eðalborna til auðs og valda. Fjölmiðlar – eða eiga þeir kannski að heita fámiðlar – í eigu tveggja auðkýfinga eða undir húsbóndavaldi Flokksins, í krafti ríkisins, bætir ekki úr skák. Illkynja meinsemdir eins og t.d. löglaust og siðlaust kvótakerfi og ónothæfur gjaldmiðill, fá að grafa um sig í þjóðarlíkamanum og eitra út frá sér. Þjóðmálaumræðan er yfirborðskennd og snýst um aukaatriði, samkvæmt hinni frægu “smjörklípuaðferð” seðlabankastjórans.

Lesa meira

BER ENGINN PÓLITÍSKA ÁBYRGÐ?

Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið ráðandi afl í stjórnmálum á Íslandi á lýðveldistímanum. Síðastliðin sautján ár hefur flokkurinn farið með allt í senn forsætisráðuneytið, fjármálaráðuneytið og stjórn Seðlabankans(í persónum tvegga fyrrverandi borgarstjóra Reykjavíkur). Þar með ber Sjálfstæðisflokkurinn óumdeilanlega höfuðá byrgð á þeirri efnahagsstefnu, sem nú hefur beðið algert skipbrot.

Þegar minnt er á þessa staðreynd bregst formaður Sjálfstæðisflokksins og núverandi forsætisráðherra við með því að segja að það megi ekki perónugera vandann. Meðan allt lék í lyndi og góðærið ríkti (þótt það væri að vísu mestan part tekið að láni) þótti sjálfsagt að persónugera dýrðina í persónu Davíðs Oddssonar, forsætisráðherra (1991-2004). En nú þegar spilaborgin er hrunin og þjóðarbúið er ein rjúkandi rúst er bannað að persónugera vandann. Þá er ekkert Davíð að kenna, hvorki sem forsætisráðherra né Seðlabankastjóra. Þaðan af síður þykir kurteislegt að persónugera vandann í persónu varaformanns flokksins og fjármálaráðherra (1998-2006). Umræðan verður samkvæmt þessu að fara fram undir nafnleynd.

Lesa meira

SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN OG EVRÓPUMÁLIN: FLOKKSHAGSMUNIR GEGN ÞJÓÐARHAGSMUNUM

Hvers vegna hefur Sjálfstæðisflokkurinn staðið þvert í vegi fyrir því að þjóðin gæti látið á það reyna, hvort brýnustu þjóðarhagsmunum væri betur borgið með aðild að Evrópusambandinu og upptöku evru?

Hvers vegna hafa forystumenn flokksins ekki viljað heyra á það minnst, jafnvel þótt meirihluti þjóðarinnar og meirihluti þeirra eigin kjósenda hafi löngum viljað láta á þetta reyna? Hvers vegna þverskallast forystumenn flokksins við öllum slíkum kröfum, þótt flestir forvígismenn íslensks atvinnu- og fjármálalífs, sem reyndar gera flokkinn út, hafi snúist á þá sveif með vaxandi þunga í seinni tíð?

Lesa meira

AFHJÚPUNIN

Hrun efnahagslífsins, sem íslenska þjóðin upplifir nú með vaxandi sársauka frá degi til dags, þýðir að framvegis verður ekkert eins og var. Nú verður ekki lengur undan því vikist að horfast undanbragðalaust í augu við staðreyndir um það sem miður hefur farið í okkar þjóðlífi og við höfum hingað til viljað leiða hjá okkur eða látið liggja milli hluta.

Við þurfum að uppræta hina eitruðu spillingu klíkuveldisins, sem lengst af hefur viðgengist í venslum stjórnmála og viðskipta á lýðveldistímanum. Hrun bankanna á trúlega eftir að afhjúpa ýmislegt sem þolir lítt dagsins ljós. Óeðlilegt útlánaaukning bankanna seinustu mánuðina fyrir hrun til eignarhaldsfélaga í eigu forkólfa helstu auðklíkna vekur upp spurningar um hvað varð af þessum gríðarlegu fjármunum? Mun þeirra sjá stað í raunverulegum eignum auðkýfinganna erlendis? Eða rann stór hluti þessara fjármuna eftir leynilegum leiðum inn á felureikninga gervifélaga í skattaparadísum í Karabíska hafinu, á Kýpur og víðar?

Lesa meira

NEYÐARÁSTAND KALLAR Á NEYÐARRÁÐSTAFANIR

Það ber að taka tillögur þeirra Ársæls Valfells og Heiðars Más Guðjónssonar, sem þeir birtu í Fréttablaðinu 8. nóv. s.l., um einhliða upptöku evru alvarlega. Við venjulegar kringumstæður hefði ég vísað slíkum tillögum á bug, af pólitískum ástæðum. Með því á ég við eftirfarandi: Við venjulegar kringumstæður ætti Ísland einfaldlega að sækja um og semja um aðild að Evrópusambandinu og evrusvæðinu og að lokum taka upp evru, þegar við höfum uppfyllt áskilin skilyrði, rétt eins og aðrar þjóðir. Við ættum að fara eftir settum leikreglum.

En nú er neyðarástand. Og neyðarástand kallar á neyðarráðstafanir. Íslenska þjóðin er í svo miklu nauðum stödd að það verður að kasta út til hennar bjarghringnum strax. Ástandið á strandstaðnum er svo ógnvekjandi að innan skamms getur riðið yfir annað brot (önnur brotlending krónunnar og ný verðbólguhrina) sem gæti lagt okkar höktandi hagkerfi einfaldlega í rúst á örskömmum tíma.

Lesa meira

FYRIRBYGGJANLEGT? – JÁ

Var hrunið fyrirbyggjanlegt?Svarið við þessari spurningu skiptir máli, þótt seint sé, af því að af svarinu má draga lærdóma um hvað beri að gera og hvert skuli stefna í framtíðinni.

Fyrir Alþingiskosningarnar 1995 – árið eftir að EES- samningurinn gekk í gildi – boðaði minn gamli flokkur, Alþýðuflokkurinn, þá stefnu, að Íslendingar ættu að sækja um aðild að Evrópusambandinu á næsta kjörtímabili (1995-99). Í framhaldi af því ættum við að gerast aðilar að peningamálassamstarfinu (EMU) og taka upp evru. Hefði sú stefna náð fram að ganga þá væri íslenska þjóðin ekki í þeim sporum, sem hún stendur í nú.

Lesa meira

SPURNING UM LÍFSKJÖR

Við leysum (grunnvandann) ekki með því að ganga í Evrópusambandið og taka upp evru”. (leiðari í Mbl, 10.05.08)
Mér vitanlega hefur enginn vitiborinn maður haldið því fram að aðild að Evrópusambandinu sé einhvers konar “allra-meina-bót”. – Ég er hvorki kommúnisti né frjálshyggjumaður og trúi þar af leiðandi ekki á neinar patentlausnir. Ég trúi hvorki á óbrigðula forsjá ríkisvaldsins né heldur á óskeikulleik hinnar ósýnilegu handar markaðarins. Allt frá dögum syndafallsins hefur mannskepnan verið dæmd til að vinna fyrir sínu daglega brauði í sveita sins andlits. Við munum því áreiðanlega verða að sjá sjálfum okkur áfram farborða af eigin rammleik. Það er vort daglega brauð.

Þetta breytir samt ekki því að við stöndum sem þjóð frammi fyrir vandamáli, sem okkur hefur ekki tekist að leysa, þrátt fyrir ítrekaðar atrennur í góðæri liðinna ára. Þetta vandamál heitir sjálfstæð peningamálastefna Seðlabankans með krónuna sem tilraunadýr. Það má nú heita fullreynt að þetta stjórntæki er ónýtt – vita gagnslaust. Þótt árinni kenni illur ræðari, breytir engu þótt sagt sé, að þetta sé ekki “krónunni að kenna”. Það er ekki skiptilyklinum að kenna, ef þú getur ekki skipt um dekkið. En ef ítrekaðar tilraunir bera engan árangur þá er ráð að skipta um skiptilykil, – og jafnvel manninn sem veldur ekki tækinu. Okkur vantar m.ö.o ný tæki til þess að stuðla að stöðugleika og til þess að festa hann í sessi. Það á að vera markmið hagstjórnarinnar. Þjóðin þarfnast stöðugleika.

Lesa meira

FÓRNARLAMBIÐ

Niðurstaðan af eintali Davíðs Oddssonar við sjálfan sig í Kastljósi RÚV s.l. þriðjudagskvöld 8. okt. vakti óskipta samúð hlustenda með örlögum þessa mæðumanns.

Davíð hefur, að eigin sögn, verið saklaust fórnarlamb óreiðumanna og brennuvarga (hans eigin orð) sem á undanförnum árum hafa vaðið uppi í þjóðfélaginu og farið sínu fram, þrátt fyrir fyrirbænir og varnaðarorð hins áhrifalausa seðlabankastjóra. Sjálfur var Davíð á móti útrásinni og segist reyndar aldrei hafa skilið hana.Hann segist ítrekað hafa varað við allri þessari sláttumennsku óreiðumannanna í útlöndum, en það hafi bara enginn hlustað á sig. Hann segist hafa beðið hina einkavæddu bankastjóra að gæta hófs en þeir hlustuðu heldur ekki á hann.Hann segist hafa beðið þá í ríkisstjórninni – eftirmenn sína – um að stöðva feigðarflanið, en meira að segja þeir hlustuðu ekki á hann. Bæði forsætis- og fjármálaráðherrann, þessir fyrrverandi undirsátar hans, daufheyrðust við fyrirbænum og bænakvaki hins áhrifalausa seðlabankastjóra. Þaðer alveg sama við hvern hann talaði: enginn tók mark á orðum hans. Er nema von að honum finnist ósanngjarnt að skella skuldinni á þjóðargjaldþrotinu á hann? Samt segir hann að menn megi svo sem sín vegna gera sig að píslarvætti, ef þeim líði eitthvað betur við það.

Lesa meira

SJÖTUGSAFMÆLI: ATLI HEIMIR SVEINSSONÍ ANDA TÍMANS

Leiðir okkar Atla Heimis lágu fyrst saman í landsprófi í Gaggó Vest haustið 1953. Hann var þá fimmtán vetra sveinn en bráðger, andlega og líkamlega. Svo mjög að hann var þá þegar þjóðkunn persóna. Hann hafði samið lag við ljóð eftir Jóhannes úr Kötlum og lagið hafði verið spilað í ríkisútvarpinu fyrir fréttir (þetta var á þeim tíma þegar öll þjóðin lagði hlustir við RÚV). Rödd Péturs Péturssonar þular sagði djúpum rómi: Lagið er eftir Atla Heimi Sveinsson, tónskáld. Þar með var Atlí Heimir í augum okkar sambekkinga hans stiginn upp á Ólympstind þar sem fyrir voru höfuðsnillingar eins og Jón Leifs, Páll Ísólfsson og Sigvaldi Kaldalóns. Síðan er liðin meira en hálf öld. Á þeim tíma hefur Atli Heimir staðið við fyrirheit æskumannsins um það sem koma skyldi. Höfundarverk hans er mikið að vöxtum og svo fjölskrúðugt að eðli a og inntaki að undrum sætir. Að baki býr skapandi hugur, óbilandi viljastyrkur og sá járnagi sem við kennum við þýska tónlistaruppeldið. Mér segir svo hugur um að heimanfylgja sjósóknara og búhölda frá Flatey á Breiðafirði hafði ekki latt hann til að leggja sig allan fram.

Að loknu stúdentsprófi skildi leiðir með bekkjarfélögum. Atli Heimir hélt til tónlistarnáms til Kölnar þar sem hann nam ekki aðeins handverk tónskáldsins og hljómsveitarstjórans heldur gerðist handgenginn þýskum kúltúr. Mínar leiðir lágu til Bretlandseyja og Skandinavíu. Það gátu liðið mörg ár milli þess að við hittumst. En það var ævinlega eins og við hefðum kvaðst í gær. Svona reynast þau vináttubönd sem menn bindast á unglingsárum. Ætli ég hafi lært jafnmikið af öðrum mönnum, mér vandalausum?

Lesa meira