Category: Greinar og viðtöl

Um pólitíska ábyrgð – Viðtal Egils Helgasonar við Jón Baldvin Hannibalsson

Að lokinni óvenjumildri sumarblíðu hófst hinn pólitíska vertíð vetrarins með stuttu haustþingi í byrjun september – og með Silfri Egils, sem vaknaði á ný af sumardvala sunnudaginn 5. september. Í þessu upphafssilfri birtist eftirfarandi viðtal Egils við JBH, viðtalið hefst þegar 34:00 mínútur eru liðnar af þættinum.

Kveikjan að viðtalinu var erindi, sem ég flutti á málþingi með dönskum háskólakennurum í hagfræði, sem byrjuðu nýtt kennsluár með fjögurra daga “rannsóknaræfingu” um íslenska hrunið. Í þessu erindi færði ég rök fyrir því, að hrunið hefði verið sjálfskaparvíti, þótt hin alþjóðlega fjármálakreppa, sem breiddist út um heiminn frá Bandaríkjunum, hafi verið neistinn sem kveikti bálið. Hrun íslenska fjármálakerfisins var hvort tveggja í senn, fyrirsjáanlegt og fyrirbyggjanlegt.

Rannsóknarnefnd Alþingis komst að sömu niðurstöðu í sannleiksskýrslu sinni. Hún færir veigamikil rök fyrir því, hvernig hin pólitíska forysta brást skyldum sínum. Oddvitar stjórnarflokka, ráðherrar í lykilstöðum og ábyrgðarmenn eftirlitsstofnana vissu, eða máttu vita, að framundan væri hættuástand og bar skylda til að grípa til fyrirbyggjandi ráðstafana í tæka tið. Skýrsluhöfundar nafngreina 11 einstaklinga sem eru ábyrgir fyrir meiriháttar mistökum og/eða vanrækslu á embættisskyldum, lögum samkvæmt.

Lesa meira

Hvað á Samfylkingin að gera til að bæta fyrir áorðin mistök og til að ávinna sér traust af verkum sínum?

Fundur var haldinn s.l. laugardag á vegum Landsfélags jafnaðarmanna, sem gengur undir nafninu Rósin, og Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur, en bæði eru þessi félög í Samfylkingunni.

Fundarefnið var að leita svara við spurnigum sem umbótanefnd Samfylkingarinnar hefur beint til aðildarfélaganna. Spurningarnar snerust um, hvað það væri sérstaklega, sem SF ætti að taka til sín úr skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis og hvaða hlut forystumenn SF ættu í hruninu.

Jón Baldvin var frummælandi á fundinum og hér er hægt að hlusta á erindi hans.

DÓMUR SÖGUNNAR

Ræða Jóns Baldvins á þorrablóti íslenska samfélagsins í Brüssel 5. febrúar s.l.

Það fer vel á því hjá ykkur hérna í útlegðinni að halda í heiðri fornar dyggðir og blóta Þorra – sér í lagi, ef þetta er ein af fáum fornum dyggðum, sem við eigum eftir.

1.Sakleysið – síst má án þess vera.

Ég er kominn á svo þroskaðan aldur, að ég man þá tíð, þegar fjallkonan var eins og saklaus heimasæta í afdal, í samanburði við hinar glysgjörnu gálur í útlöndum. Við skildum bíllyklana eftir í svissinum og hús okkar og heimili stóðu opin allan sólarhringinn. Samt var engu stolið. Var það kannski af því, að það var engu að stela?

Lesa meira

ÞJÓÐ MEÐAL ÞJÓÐA

INNGANGUR: Ólafur Kjaran, ritstjóri skólablaðs míns gamla skóla, Lærða skólans í Reykjavík, sneri sér til undirritaðs og formanns Heimssýnar með beiðni um að skiptast á skoðunum um kosti og galla Evrópusambandsaðildar. Fyrst átti hvor um sig að skrifa eins konar “framsögupistil” – en síðan koma með andsvör við pistli hins. Ég held, að þetta sé nokkuð gott framlag til að hjálpa leitandi sálum að gera upp hug sinn í stóru máli. Hér fer á eftir framsaga mín og andsvar við pistli Heimssýnar. Því miður hef ég ekki framlag Heimssýnar undir höndum, en mun birta það, framsögu og andsvar, fái ég það í tölvutæku formi innan tíðar – JBH.

EVRÓPUSAMBANDIÐ er allsherjar samtök lýðræðisríkja í Evrópu. Einu ríkin, sem ekki sækjast eftir aðild, eru olíu-konungdæmið Noregur og fáein örríki. Örríkin kjósa að standa fyrir utan, af því að þau ráða ekki við þær skuldbindingar, sem aðild fylgja. Örríki eru venjulega viðhengi við eitthvert annað ríki,(t.d. Lichtenstein við Sviss).

Lesa meira

ANDSVÖR

SJÁLFSTÆÐI: Sjálfstæði í orði er ekki sama og sjálfstæði í verki. Haiti er ekki öfundsvert af sínu “formlega” sjálfstæði. Forskriftin að velgengni Íslendinga á 20stu öld var þessi: 1.
Innlent framkvæmdavald + erlent fjármagn + óhindraður markaðsaðgangur = hagvöxtur. Undirskilið var tiltölulega hátt menntunarstig þjóðarinnar. Evrópusambandsaðild nú er jafngild þessari forskrift, miðað við breyttar aðstæður. Eystrasaltsþjóðir fögnuðu endurheimt formlegs sjálfstæðis 1991. Með ESB-aðild árið 2004 festu þær sjálfstæðið í sessi og tryggðu það fyrir utanaðkomandi ásælni. Hrunið hefur hneppt Íslendinga í skuldafangelsi. Það jafngildir því að glata efnahagslegu sjálfstæði sínu. Við þurfum að endurheimta það – og festa síðan í sessi með aðild að Evrópusambandinu, rétt eins og vinaþjóðir okkar við Eystrasalt.

2.
LÝÐRÆÐI. Evrópusambandið er samtök lýðræðisríkja. Meðal aðildaríkja eru sum þroskuðustu lýðræðisríki í heimi, eins og t.d. Norðurlandaþjóðir. Við eigum að skipa okkur í sveit með þeim, í svæðisbundnu samstarfi Norðurlanda- og Eystrasaltsþjóða, innan ESB. Evróðusambandið hefur stuðlað að því að leysa fleiri þjóðir undan oki einræðis (Spánn, Portúgal, Grikkland, Mið-og Austur-Evrópa og þjóðirnar á Balkanskaga) en nokkur önnur fjölþjóðasamtök. Aðildarþjóðirnar velja sér ríkisstjórnir, sem fara með æðsta vald innan ESB í ráðherraráðinu og deila löggjafarvaldinu með Evrópuþinginu, sem er kosið beint af aðildarþjóðum. Dræm kosningaþátttaka er á ábyrgð kjósenda sjálfra. Kjósendur geta sjálfir ráðið bót á því.

Lesa meira

SOS!

Það á ekki af okkur að ganga. Fimmtán mánuðir hafa farið í (óbærilegt) argaþras um Icesave. Alþingi hefur verið óstarfhæft í hálft ár út af málþófi stjórnarandstöðunnar. Eftir mörg þúsund ræður og þrasþætti án uppstyttu í ljósvakamiðlum um Icesave, sitjum við enn í sama farinu. Þjóðin er engu nær um lausn málsins, sem lifa má við. Ísland er eins og stjórnlaust rekald, sem hrekst undan veðri og vindum.

Þrátt fyrir allt þrasið og fjasið stendur sú staðreynd óhagganleg, að Icesave – þetta tilræði við efnahagslegt sjálfstæði þjóðarinnar – er runnið undan rifjum íslenskra manna og á ábyrgð Íslendinga, ýmist vegna aðgerða þeirra eða aðgerðaleysis. Íslensk stjórnvöld réðu yfir lagaheimildum og stjórnvaldsúrræðum, sem hefðu dugað til að forða þjóðinni frá Icesave-reikningnum. Þau brugðust. En í stað þess að viðurkenna mistök sín – svo að af þeim megi læra – reyna þau nú, úr stjórnarandstöðu, að skella skuldinni á alla aðra. Þannig reyna þeir, sem bera þyngsta ábyrgð á óförum okkar, að beina athyglinni frá sjálfum sér með því að kenna öðrum um. Rökin fyrir þessum fullyrðingum standa óhögguð, þrátt fyrir allt þrasið. Rökin eru þessi:

Lesa meira

Halldór Hafliðason í Ögri

Um leið og ég kveð Halldór frænda minn Hafliðason í Ögri, sé ég á bak bernsku minni. Hún tilheyrir nú veröld sem var. Hún er horfin og kemur aldrei til baka.
Andlátsfregnin barst mér hingað, þar sem ég sit við fjöruborðið í finnska skerjagarðinum. Úti við sjóndeildarhringinn blasa við eyjar og sker. Samt sakna ég kríunnar, þessarar heimskautabrussu, og yndis æðarfuglsins í Ögurhólmum æsku minnar.

Nú þegar hugurinn leitar aftur til uppvaxtarára okkar í Ögri við Djúp vestur – þessara sælu sumra bernskunnar – uppgötva ég, sjálfum mér til furðu, að á okkur Halldóri var mikill aldursmunur í þá daga; hvorki meira né minna en sex ár.

Lesa meira

SKEMMDARVERK

Í spjalli sínu við Sölva Tryggvason á Skjá einum (25.09.09) sagði nýráðinn ritstjóri Morgunblaðsins, Davíð Oddsson, að Icesave-málið væri “eitt mesta skemmdarverk sem á Íslandi hefur dunið.”

Þetta má til sanns vegar færa, þótt orðalag ritstjórans sé ögn villandi. Icesave-málið dundi ekki yfir Íslendinga. Icesave-reikningurinn upp á ca. 700 milljarða króna er bein afleiðing af ákvörðunum eigenda og forráðamanna Landsbanka Íslands, þeirra Björgólfs Guðmundssonar og Kjartans Gunnarssonar, varaformanns bankaráðs og fv. framkvæmdastjóra Sjálfstæðisflokksins og bankastjóra í þeirra þjónustu.

Lesa meira

Athugasemd við skilaboðum, sem kennd eru við “Jóa”

Ég stend að sjálfsögðu ekki í skoðana- eða bréfaskiptum við fólk, sem af einhverjum ástæðum vill ekki láta nafns síns getið. Ýmsar athugasemdir og ábendingar í tilgreindum pistli verðrskulda hins vegar svar og munu fá svör, ef höfundur mannar sig upp í koma fram í dagsljósið.
Að öðru leyti vísa ég til fyrri riltsmíða minna um Icesave-málið hér á þessari heimasíðu, þar sem sú fullyrðing er rækilega rökstudd, að Icesave-reikningurinn er því sem næst allur á ábyrgð Sjálfstæðiflokksins og Sjálfstæðismanna. Við það stend ég.