Í tilefni 40 ára afmælis Menntaskólans á Ísafirði: AÐ GJALDA FÓSTURGJÖLDIN

„Ég aftanskinið óttasleginn lít
ef ekki dagsins próf ég staðist get,
að mjakast hafi ennþá út um fet
þess akurlendis jarðar sem ég brýt.”

(Jón Helgason: Að morgni)

1.
Ef mér skjátlast ekki því meir, byrjaði þetta ævintýri fyrir 40 árum með því að kaupa skúringafötu og þvottalög – hvort hét hann ajax eða handyandy? – úti í Björnsbúð. Stebbi stórsmiður, fyrsti starfsmaður MÍ, fyrir utan sjálfan mig, og faðir verðandi stúdenta frá þessum skóla, hafði lagt sig í líma við að breyta gamla barnaskólahúsinu til að búa það undir nýtt hlutverk. Fram að þessu var þetta góða hús sniðið að þörfum smáfólksins. Nú stóð til að hleypa þar inn ögn fyrirferðarmeira fólki. Þess vegna þurfti að sópa upp og skrúbba eftir smiðinn, svo að allt liti þetta þokkalega út, þegar aðgangsharðir umsækjendur um skólavist færu að knýja dyra.

Þetta kom sér vel, þegar blómvöndurinn barst frá henni frú Hertu Schenk Leósson. Skúringafata getur nefnilega líka þénað sem blómavasi, þegar maður er fátækur og hamingjusamur, þ.e.a.s. nægjusamur. Frú Herta – blessuð sé minning hennar – hafði reyndar prívat og persónulega búið fjölda vestfirskra ungmenna undir súdentspróf í latínu og frönsku og í þýskum kúltúr í kaupbæti. Ég leit á blómvöndinn frá henni sem sýnilegt tákn um velþóknun forsjónarinnar á fyrirtækinu. Ég var svo sem ekki sá fyrsti, sem byrjaði með tvær hendur tómar. Og mér fannst vel við hæfi, að ég byrjaði sem hvort tveggja, kúltúrkommissar og ræstitæknir, við þetta verðandi lærdómssetur, sem á þessum tímapúnkti átti bara eina skúringafötu.

Lesa meira

STÖÐVUM FLÓTTANN – Sjávarútvegsstefnan

Ræða flutt á fundi Samfylkingarfélaganna, landsmálafélags jafnaðarmanna, Rósarinar og Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur í Rúgbrauðsgerðinni laugardaginn 11. september, 2010.
Tilefnið var skýrsla nefndar um stefnu í fiskveiðistjórnarmálum undir formennsku Guðbjarts Hannessonar.

1.
Norðmenn eru ekki einasta skuldlaus þjóð – þeir eru moldrík þjóð. Það stafar af því, að arðurinn af þjóðareign þeirra á olíuauðlindinni hefur runnið til eigandans – þjóðarinnar. Það hvarflaði ekki að Norðmönnum að afhenda nýtingarréttinn að auðlindinni einhverjum forréttindahópi fyrir ekki neitt. Þeir hafa ekki veðsett auðlindina fyrir skuldum. Þotuliðið þeirra hefur ekki fengið sérleyfi til að veðsetja þjóðareignina í spilavítum.

Lesa meira

Um pólitíska ábyrgð – Viðtal Egils Helgasonar við Jón Baldvin Hannibalsson

Að lokinni óvenjumildri sumarblíðu hófst hinn pólitíska vertíð vetrarins með stuttu haustþingi í byrjun september – og með Silfri Egils, sem vaknaði á ný af sumardvala sunnudaginn 5. september. Í þessu upphafssilfri birtist eftirfarandi viðtal Egils við JBH, viðtalið hefst þegar 34:00 mínútur eru liðnar af þættinum.

Kveikjan að viðtalinu var erindi, sem ég flutti á málþingi með dönskum háskólakennurum í hagfræði, sem byrjuðu nýtt kennsluár með fjögurra daga “rannsóknaræfingu” um íslenska hrunið. Í þessu erindi færði ég rök fyrir því, að hrunið hefði verið sjálfskaparvíti, þótt hin alþjóðlega fjármálakreppa, sem breiddist út um heiminn frá Bandaríkjunum, hafi verið neistinn sem kveikti bálið. Hrun íslenska fjármálakerfisins var hvort tveggja í senn, fyrirsjáanlegt og fyrirbyggjanlegt.

Rannsóknarnefnd Alþingis komst að sömu niðurstöðu í sannleiksskýrslu sinni. Hún færir veigamikil rök fyrir því, hvernig hin pólitíska forysta brást skyldum sínum. Oddvitar stjórnarflokka, ráðherrar í lykilstöðum og ábyrgðarmenn eftirlitsstofnana vissu, eða máttu vita, að framundan væri hættuástand og bar skylda til að grípa til fyrirbyggjandi ráðstafana í tæka tið. Skýrsluhöfundar nafngreina 11 einstaklinga sem eru ábyrgir fyrir meiriháttar mistökum og/eða vanrækslu á embættisskyldum, lögum samkvæmt.

Lesa meira

Hvað á Samfylkingin að gera til að bæta fyrir áorðin mistök og til að ávinna sér traust af verkum sínum?

Fundur var haldinn s.l. laugardag á vegum Landsfélags jafnaðarmanna, sem gengur undir nafninu Rósin, og Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur, en bæði eru þessi félög í Samfylkingunni.

Fundarefnið var að leita svara við spurnigum sem umbótanefnd Samfylkingarinnar hefur beint til aðildarfélaganna. Spurningarnar snerust um, hvað það væri sérstaklega, sem SF ætti að taka til sín úr skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis og hvaða hlut forystumenn SF ættu í hruninu.

Jón Baldvin var frummælandi á fundinum og hér er hægt að hlusta á erindi hans.

SOLIDARITY OF SMALL NATIONS

Erindi flutt á hátíðarsamkomu Háskólans í Vilníus, í tilefni þess að í dag eru liðin 20 ár frá því að Seimas, þing Litháa, lýsti yfir endurreistu sjálfstæði sínu.
Lagðar voru fjórar spurningar fyrir höfund. Svörin far hér á eftir.

The attached lecture was given today at a seminar at the University of Vilnius on the occasion of the 20 year anniversary of the Seimas declaration of the restored independence of Lithuania.
The lecture covers the four questions asked by the organizers.

1.

Why did Iceland get so deeply involved in the Baltic nations´struggle for their restoration of independence in 1989-91?

Continue reading

DÓMUR SÖGUNNAR

Ræða Jóns Baldvins á þorrablóti íslenska samfélagsins í Brüssel 5. febrúar s.l.

Það fer vel á því hjá ykkur hérna í útlegðinni að halda í heiðri fornar dyggðir og blóta Þorra – sér í lagi, ef þetta er ein af fáum fornum dyggðum, sem við eigum eftir.

1.Sakleysið – síst má án þess vera.

Ég er kominn á svo þroskaðan aldur, að ég man þá tíð, þegar fjallkonan var eins og saklaus heimasæta í afdal, í samanburði við hinar glysgjörnu gálur í útlöndum. Við skildum bíllyklana eftir í svissinum og hús okkar og heimili stóðu opin allan sólarhringinn. Samt var engu stolið. Var það kannski af því, að það var engu að stela?

Lesa meira

Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra. Minning

Menn hafa það enn í dag fyrir satt, að ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar hafi verið tekin af í beinni útsendingu á Stöð-2 eftir kvöldfréttir þann 16. september, 1988. Þetta er að vísu of mælt. Ríkisstjórnin hafði naumast greinst með lífsmarki allt sumarið. Talsamband formanna samstarfsflokkanna var slitrótt. Ákvarðanir fengust ekki teknar. Þjóðarskútan var á reki. Það vantaði kúrsinn.

Það var við þessar tvísýnu aðstæður, að við Steingrímur Hermannsson sórumst í pólitískt fóstbræðralag.Við náðum, ásamt samstarfsmönnum okkar, samstöðu um úrræði, sem dugðu við bráðavanda þess tíma.Svo settum við kúrsinn um, hvert skyldi halda. Niðurstaðan varð myndun vinstristjórnar, undir forystu Steingríms, sem var við völd til loka kjörtímabilsins vorið 1991. Þetta kom mörgum í opna skjöldu. Það hafði verið fátt með frændum, jafnaðar- og samvinnumönnum, um hríð. En aðsteðjandi vandi neyddi okkur Steingrím til að slíðra sverðin og snúa bökum saman, svo sem gert höfðu feður okkar, Hermann og Hannibal, forðum daga.

Lesa meira

ANDSVÖR

SJÁLFSTÆÐI: Sjálfstæði í orði er ekki sama og sjálfstæði í verki. Haiti er ekki öfundsvert af sínu “formlega” sjálfstæði. Forskriftin að velgengni Íslendinga á 20stu öld var þessi: 1.
Innlent framkvæmdavald + erlent fjármagn + óhindraður markaðsaðgangur = hagvöxtur. Undirskilið var tiltölulega hátt menntunarstig þjóðarinnar. Evrópusambandsaðild nú er jafngild þessari forskrift, miðað við breyttar aðstæður. Eystrasaltsþjóðir fögnuðu endurheimt formlegs sjálfstæðis 1991. Með ESB-aðild árið 2004 festu þær sjálfstæðið í sessi og tryggðu það fyrir utanaðkomandi ásælni. Hrunið hefur hneppt Íslendinga í skuldafangelsi. Það jafngildir því að glata efnahagslegu sjálfstæði sínu. Við þurfum að endurheimta það – og festa síðan í sessi með aðild að Evrópusambandinu, rétt eins og vinaþjóðir okkar við Eystrasalt.

2.
LÝÐRÆÐI. Evrópusambandið er samtök lýðræðisríkja. Meðal aðildaríkja eru sum þroskuðustu lýðræðisríki í heimi, eins og t.d. Norðurlandaþjóðir. Við eigum að skipa okkur í sveit með þeim, í svæðisbundnu samstarfi Norðurlanda- og Eystrasaltsþjóða, innan ESB. Evróðusambandið hefur stuðlað að því að leysa fleiri þjóðir undan oki einræðis (Spánn, Portúgal, Grikkland, Mið-og Austur-Evrópa og þjóðirnar á Balkanskaga) en nokkur önnur fjölþjóðasamtök. Aðildarþjóðirnar velja sér ríkisstjórnir, sem fara með æðsta vald innan ESB í ráðherraráðinu og deila löggjafarvaldinu með Evrópuþinginu, sem er kosið beint af aðildarþjóðum. Dræm kosningaþátttaka er á ábyrgð kjósenda sjálfra. Kjósendur geta sjálfir ráðið bót á því.

Lesa meira

ÞJÓÐ MEÐAL ÞJÓÐA

INNGANGUR: Ólafur Kjaran, ritstjóri skólablaðs míns gamla skóla, Lærða skólans í Reykjavík, sneri sér til undirritaðs og formanns Heimssýnar með beiðni um að skiptast á skoðunum um kosti og galla Evrópusambandsaðildar. Fyrst átti hvor um sig að skrifa eins konar “framsögupistil” – en síðan koma með andsvör við pistli hins. Ég held, að þetta sé nokkuð gott framlag til að hjálpa leitandi sálum að gera upp hug sinn í stóru máli. Hér fer á eftir framsaga mín og andsvar við pistli Heimssýnar. Því miður hef ég ekki framlag Heimssýnar undir höndum, en mun birta það, framsögu og andsvar, fái ég það í tölvutæku formi innan tíðar – JBH.

EVRÓPUSAMBANDIÐ er allsherjar samtök lýðræðisríkja í Evrópu. Einu ríkin, sem ekki sækjast eftir aðild, eru olíu-konungdæmið Noregur og fáein örríki. Örríkin kjósa að standa fyrir utan, af því að þau ráða ekki við þær skuldbindingar, sem aðild fylgja. Örríki eru venjulega viðhengi við eitthvert annað ríki,(t.d. Lichtenstein við Sviss).

Lesa meira