Category: Allar greinar

Ísland: Saklaust fórnarlamb eða sjálfskaparvíti

Það voru góðir gestir í Silfri Egils 5. april. Michael Hudson og John Perkins lýstu af mælsku og eldmóði hættum frumskógarins í alþjóðlegum kapítalisma sem nú hafa lagt litla Ísland í einelti. Áður hafði Jón Helgi Egilsson sýnt fram á það með trúverðugum rökum að alþjóðagjaldeyrissjóðurinn er að gefa Íslandi inn lyf sem passar ekki við sjúkdóminn. Ketill Sigurjónsson lögfræðingur varaði við glannalegri draumsýn um að þetta “muni allt saman reddast” þegar við byrjum að dæla olíu upp af Drekasvæðinu. Þeir Hudson og Perkins eru báðir svo róttækir í sinni sýn á heiminn, að hvorugum þeirra er boðið í mainstream fjölmiðla í Ameríku. “Ameríska lýðræðið” þolir ekki svona menn. Þess vegna eru þeir jaðrinum.

Hvað eru þeir að segja? Þeir eru að afhjúpa Ameríska heimsveldið og heimsyfirráð þess. Þeir birta ógnvekjandi tölur um misskiptingu auðs og tekna innan heimsveldisins. Á fáeinum áratugum hefur “the corporate elite” hins fjölþjóðlega heimskapítalisma vaxið frá því að eiga 37% af þjóðarframleiðslu Bandaríkjamanna upp í það að eiga 66%, á sama tíma og að laun almennings hafa rýrnað að kaupmætti. Þessar tölur tala sínu máli um að í Bandaríkjunum ríkir auðræði (eins og Ragnar Önundarson hefur kallað það). Plutocracy heitir það og er andstæða lýðræðis. Af 100 stærstu hagkerfum heimsins eru 50 fjölþjóðlegir auðhringar. Þegar kalda stríðinu um heimsyfirráð við Sovétríkin lauk, tók við nýtt stríð. Það snýst um eignarhald eða forræði yfir auðlindum heimsins og stjórn á lýðnum í þjóðríkjunum þar sem örbirgð almennings er öflugasta vopnið.

Lesa meira

Pólitík og pottormabylting: Frumsýning í sjónvarpssal

Hvernig á að byggja upp úr rústunum? Hvernig á að koma hjólum atvinnulífsins í swing? Hvernig verða til störf? Hvernig á að bjarga þeim heimilum sem sjá ekki út úr skuldum og eru að missa húsnæðið? Hverjir eiga í þessu ástandi að borga skattana sem þarf að innheimta til að greiða niður skuldirnar? Ráðum við við þetta ein? Eða þurfum við að semja við grannþjóðir okkar og lánardrottna um tímabundna aðstoð meðan við erum að klóra okkur upp úr skuldafeninu? Er ESB partur af lausninni? Hvað getur komið í staðinn fyrir krónuna, sem er farin að sökkva aftur, þótt hún sé bundin við bryggju?

Þetta voru spurningarnar sem málsvarar “gömlu flokkanna” fimm og tveggja nýrra framboða, áttu að svara kjósendum, skýrt og skilmerkilega, á frumsýningu kosningabaráttunnar í ríkissjónvarpinu eftir fréttir í gærkvöldi (3. apríl). Áður en uppfærslan hófst var sýnd heimildarmynd úr fórum fréttastofu um lífsreynslusögu nýríkra spraðurbassa sem brutu fjöregg þjóðar sinnar í vímukasti í spilavíti og skildu við allt í rjúkandi rúst. 17.000 atvinnuleysingjar og 3 til 4.000 einstaklingar af yngri kynslóðinni í leit að nýjum samastað í tilverunni; nýju athvarfi, nýju gistilandi, nýju föðurlandi, kannski?

Lesa meira

Framtíðarsýn?

Það var forvitnilegt að fylgjast með málfundaræfingu Björns Bjarnasonar og Þorsteins Pálssonar í Háskólanum í Reykjavík í hádeginu s.l. þriðjudag (24.03.09). Þeir áttu að svara spurningunni, hvort Íslandi væri betur borgið innan eða utan Evrópusambandsins.

Forvitnilegt sagði ég. Ekki vegna þess að afstaða þessara fyrrverandi ráðherra Sjálfstæðisflokksins til málsins kæmi á óvart. Þorsteinn, sem er fyrrv. sjávarútvegsráðherra, hefur framundir það síðasta verið harður andstæðingur Evrópusambandsaðildar. En hann hefur skipt um skoðun eins og hann gerði grein fyrir á fundinum. Björn var fyrr á tíð opinn fyrir kostum Evrópusambandsaðildar, svo ekki sé meira sagt. Á seinni árum hefur hann hins vegar grafið sig ofan í skotgrafirnar og fer þaðan fremstur í flokki andstæðinga aðildar, ásamt með Bjarna Harðarsyni, bóksala á Selfossi, og öðrum mannvitsbrekkum.

Lesa meira

“LOSER WINS?”

Menn hefur eitthvað greint á um það að undanförnu, hvort ég hafi haft erindi sem erfiði í forvali Samfylkingarinnar í Reykjavík. Það væri að vísu synd að segja að ég hafi lagt mikið á mig við að snúa stríðlyndum sálum til fylgilags, því að ég lyfti ekki símtóli og kostaði svo sem öngvu til. Sjálfur kenndi ég útkomuna við hrakför daginn eftir að úrslit voru birt. Nú þegar heilög Jóhanna hefur, eftir nokkra eftirgangsmuni, tekið við krýningu sem sjálfkjörinn formaður á landsfundi SF eftir viku eða svo, er kannski ástæða til að endurskoða þetta mat.

Rifjum upp atburðarásina. Þann 14. febrúar flutti ég ræðu að beiðni minna gömlu félaga í Alþýðuflokksfélagi Reykjavíkur um hrunið, orsakir þess og afleiðingar. Þar lýsti ég þeirri skoðun minni að Samfylkingin gæti ekki látið það um sig spyrjast að hún gerði minni kröfur um pólitíska ábyrgð á hendur eigin forystumönnum en annarra. Sem flokksformaður og annar oddviti ríkisstjórnar Geirs Haarde, sem skildi eftir sig stærsta þrotabú Íslandssögunnar, hlyti Ingibjörg Sólrún að axla sína ótvíræðu pólitísku ábyrgð með því að víkja. Ella yrði Samfylkingin eini flokkurinn, sem borið hefði ríkisstsjórnarábyrgð á óförum lýðveldisins, sem byði fram óbreytta forystu.

Lesa meira

AUÐLINDIRNAR OG ESB

Helgi Áss Grétarsson, lögfræðingur, heldur því fram í grein í þessu blaði (13.03.09.) að stjórnarskrárákvæði um þjóðareign á auðlindum Íslendinga þ.m.t. fiskimiðunum gangi í berhögg við sameiginlega fiskveiðistefnu bandalagsins (CFP), sem kveður á um forræði bandalagsins yfir efnahagslögsögu aðildarríkja utan 12 mílna. Ályktun Helga Áss er sú að stjórnarskrárákvæðið torveldi aðildarsamninga við ESB eða geri þá hreinlega ósamrýmanlega stjórnarskránni.

Almenna reglan er sú að aðildarríki ESB ráða sjálf yfir auðlindum sínum. Eignarréttarskipan á þeim er þeirra mál. Spánverjar ráða sínum ólífulundum; Bretar sinni Norðursjávarolíu; Pólverjar sínum kolanámum og Finnar sínum skógarlendum. Sameiginlega fiskveiðistefnan er undantekning frá þessu. Ástæðan liggur í augum uppi. Öldum saman hafa grannþjóðir við Norðursjó, sem nú eru innan ESB, nytjað sameiginlega fiskistofna á sameiginlegu hafsvæði. Til þess að mismuna þeim ekki er umsjá hins sameiginlega hafsvæðis hjá Evrópusambandinu, fremur en einhverri aðildarþjóðanna. Það ræðst af aðstæðum.

Lesa meira

BRANDARINN?

Hún hefur áratuga reynslu af því fletta ofan af alþjóðlegum mengjum fjárplógsmanna á æðstu stöðum. Höfuðpaurar bófakapitalismans, allt frá alþjóðlegum vopnasölum til pólitískra mútuþega, fölna þegar þeir heyra nafnið hennar nefnt. Margur stórbófinn, sem hélt hann sæti öruggur í samtryggingarneti og venslum auðs og (stjórn)valda, situr nú bak við lás og slá fyrir hennar atbeina. Nú er svo komið fyrir Íslendingum að kona með þennan feril að baki verður að teljast vera réttur maður á réttum stað á réttum tíma. Liðin er sú tíð þegar Íslendingar trúðu því sjálfir að þeir byggju í óspilltasta þjóðfélagi heims.

Þetta er hún Eva Joly (öðru nafni Gro Farseth), norsk í húð og hár en frönsk að mennt og menningu. Merkilegt hversu mjög Íslendingar verða að leita á náðir Norðmanna þessi misserin: Seðlabankastjórinn, rannróknardómarinn Eva, og fjármálaráðherrann er jafnvel farið að dreyma upphátt um norsku krónuna. Hvað er næst?

Lesa meira

NÆSTA AFSÖKUNARBEIÐNI?

Skörp greining Benedikts Jóhannessonar, stærðfræðings, í Fréttablaðinu (11.03.) á tveimur framtíðarkostum þjóðarinnar ætti að vekja fólk til umhugsunar. Annars vegar óbreytt ástand með krónuna í farteskinu og meðfylgjandi gengisfellingar, afkomusveiflur, ofurvexti og reglubundnar neyðarráðstafanir þegar allt er komið í hönk. Hins vegar aðild að Evrópusambandinu og evrusvæðinu með traustan gjaldmiðil, viðráðanlega vexti, tiltölulega stöðugt verðlag og rekstrarskilyrði atvinnuvega sem skapa rými fyrir erlendar fjárfestingar, nýsköpun og þar með samkeppnishæfni á alþjóðamörkuðum.

Valið sýnist við fyrstu sýn vera tiltölulega auðvelt. Hvernig má það vera að það getur vafist fyrir forystumönnum Sjálfstæðisflokksins að gera upp hug sinn til þessa stærsta verkefnis samtímans hátt á annan áratug? Það er ekkert launungarmál að forystumenn íslensks atvinnulífs hafa hingað til talið sig eiga pólitískt athvarf í Sjálfstæðisflokknum. Hvernig má það vera að hin pólitíska forysta flokksins er svo veruleikafirrt, að hún skilur ekki lengur brýnustu þarfir atvinnulífsins? Eru þessir menn virkilega ófærir um að setja sig í spor þeirra manna, sem þurfa að reka fyrirtæki með hagnaði og ráða fólk í vinnu og borga því laun?

Lesa meira

ÓJAFNAÐARFÉLAGIÐ

Árið 1997 fengu tveir amerískir nýfrjálshyggjupostular, Scholes, og Merton, Nóbelsverðlaunin í hagfræði. Það var í viðurkenningarskyni fyrir að hafa leyst “umboðsmannsvandann.” Þeir fundu ráð til að draga úr þeirri áhættu hlutafjáreigenda sem í því felst að fela forstjórum – eins konar embættismönnum – ávöxtun fjármuna sinna.

Fídusinn var í því fólginn að árangurstengja umbun forstjóranna. Forstjóranum bar samkvæmt kenningunni að stjórna með eitt að markmiði: Að viðhalda og hækka verðgildi hlutabréfa. Til þess að halda forstjórunum við efnið þótti rétt að beintengja umbun þeirra við hlutabréfavísitöluna í kauphöllinni.

Lesa meira

PÓLITÍSK VORHREINGERNING

Það er ástæða til að óska verslunarfólki í Reykjavík og nýkjörnum formanni VR, Kristni Erni Jóhannessyni, til hamingju með hreingerninguna í félaginu. Ef þetta var vorhreingerning, þá var hún af illri nauðsyn snemma á ferðinni.

Fyrirfram gerðu fæstir sér vonir um að það tækist að velta Kaupþingsklíkunni úr stjórn félagsins. Kosningareglur félagsins eru flóknar og verulega letjandi fyrir virka stjórnarandstöðu. Almennt má segja að lýðræðið innan hinna fjölmennu stéttarfélaga sé þungt í vöfum. Fæst þessara félaga standa undir nafni sem lifandi félagsmálahreyfing, þar sem grasrótin lætur til sín taka. Í staðinn eru komnir fyrirgreiðslukontórar og sjóðvarsla. Það vekur því vonir um veglegra hlutverk fyrir verkalýðshreyfinguna í viðreisnaraðgerðumn eftir hrun, að uppreisnarhreyfing almennra félagsmanna í VR skyldi hafa tekist.

VR á sér sérstaka sögu. Í upphafi var þetta félagsskapur þar sem kaupmenn (atvinnurekendur) og starfsfólk þeirra (launþegar) störfuðu saman.

Lesa meira